به گزارش حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی گروه تحریریه سایت؛ به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دفتر و حفظ نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، یکی از مباحث مهم فقهی که مورد نیاز آحاد افراد جامعه می‌باشد احکام «پوشش و آرایش» هست. «پوشش» یک امر طبیعی جهت انسان‌ها و از ممیزات او نسبت به دیگر موجودات هست. «آرایش» هم رفتاری است که از میل انسان به خودآرایی نشئت می‌گیرد. اسلام در احکامی که در مورد پوشش و آرایش وضع کرده، این دو مسئله را نظام‌مند کرده به‌گونه‌ای که شخصیت وزین و مطلوب را جهت مردها و بانوان حفظ کند.

عبارات مهم : لوازم آرایشی – لوازم آرایش
پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای (KHAMENEI.IR) چندی پیش اعلام کرد به پرسش‌های شرعی مخاطبان درباره‌ی احکام پوشش و آرایش پاسخ می‌دهد.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین فلاح‌زاده عضو دفتر استفتائات حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای و مدیر مرکز موضوع‌شناسی احکام فقهی به پرتکرارترین سؤالات مطابق با فتاوای حضرت‌ آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای پاسخ داده است که متن پاسخ‌ها همزمان با روز عفاف و حجاب به شرح زیر انتشار می‌شود.

۱٫ محدوده‌ پوشش خانم‌ها و مردها چقدر باید باشد؟

خانم­‌ها در نگاه نامحرم تمام بدن را باید بپوشانند غیر از دو موضع که واجب نیست پوشانده شود البته در صورتی که آرایشی یا زیوری نداشته باشد. آن دو موضعی که واجب نیست یکی گردی صورت است به مقداری که در وضو مورد نیاز است شسته شود، یکی هم دست­‌ها از نوک انگشتان تا مچ. این مقدار هم البته اگر آرایش و زینتی داشته باشد حتماً باید پوشانده شود.

به دست داشتن انگشتر هم اگر راحت باشد، چشمگیر نباشد، به نظر حضرت آقا پوشاندنش واجب نیست ولی اگر راحت نیست و چشمگیر است باید پوشانده شود.

فتوای مقام معظم رهبری راجع به احکام پوشش و آرایش

اصل حجاب درباره‌ی مردها پوشاندن عورتین است ولی اگر در جایی قرار می­‌گیرند که در معرض نگاه شهوت‌آلود دیگران یا به‌گونه­‌ای است که طرف انگشت‌نما می­شود، باید به مقدار مورد نیاز و متعارف بدن را بپوشاند.

۲٫ آیا پوشاندن پا از نگاه نامحرم جهت خانم‌ها واجب است یا خیر؟ و حکم پوشش پا جهت خانم‌ها در هنگام نماز در صورتی که نامحرم در آنجا نباشد چیست؟
خانم‌ها در برابر نامحرم باید پاها را بپوشانند؛ تنها دو موضع جهت پوشش خانم‌ها در حضور نامحرم استثنا شده است است: «گردی صورت و دست‌ها تا مچ» البته به شرط اینکه آرایش و زیوری که جلب توجه کند و چشمگیر باشد نداشته باشند.
اما در نماز سه موضع استثنا شده است که پوشاندن آن واجب نیست؛ «گردی صورت» به مقداری که در وضو شسته می‌شود، «دست‌ها تا مچ» و «پاها تا مچ، به شرط اینکه نامحرمی نباشد».

۳٫ مرد تا چه اندازه اختیار دارد همسر خود را ملزم به پوشش و آرایش خاصی نماید؟ و زن تا چه حد باید به حرف شوهرش در این‌باره گوش دهد و رعایت حجاب یا رعایت نکردن آن را الزامی بداند؟
مسئله‌ی پوشش و آرایش ربطی به دستور یا نهی شوهر ندارد بلکه حکم خدا است و خانم‌ها باید در جاهایی که حجاب واجب است یعنی در نگاه نامحرم مراعات کنند حتی اگر شوهر مخالفت کند.

بلعکس در جاهایی که حجاب واجب نیست، اطاعت از امر شوهر به حجاب باز هم واجب نیست؛ مگر اینکه موردی باشد که اگر زن اطاعت نکند، اختلاف یا مشاجره به وجود می‌آید و خدای ناکرده منجر به جدایی خواهد شد یا وحشت از این باشد، در اینجا چون امر مهمی در میان است اطاعت مورد نیاز می‌باشد.

۴٫ آیا استفاده از حلقه‌ی ساده‌ی ازدواج جهت زن زینت محسوب می‌شود؟
انگشتر خانم‌ها اگر چشمگیر نبوده و راحت باشد -حالا فرقی نمی‌کند که مربوط به ازدواجش بوده یا خودش تهیه کرده و یا هدیه گرفته است- پوشاندنش واجب نیست. ولی اگر انگشتر چشمگیر و خاص است باید از نگاه نامحرم پوشانده شود.

۵٫ بعضی از خانم‌ها در شبکه‌های مجازی با قصد خیر و هدف ترویج حجاب اسلامی و چادر مشغول به فعالیت هستند و عکس‌های خود را با حجاب کامل انتشار می‌نمایند. لکن در بعضی موارد همین تصویرهای موجب سوءاستفاده قرار می‌گیرد؛ وظیفه چیست؟
اگر این تصویرهای مورد سوءاستفاده قرار گیرد یا تحریک‌آمیز باشد یا مفسده‌ای جهت زن داشته باشد، جایز نیست.

۶٫ آیا استفاده‌ی نوع خاصی از حجاب با رنگ‌های متنوع جهت جذب دیگران به مقوله‌ی حجاب جایز است؟
استفاده از رنگ‌های متنوع اگر به‌گونه‌ای باشد که موجب جلب توجه نامحرم شده است به‌طوری‌که زن انگشت‌نما شود جایز نیست. درست است که بعضی قصد خیر دارند و می‌خواهند حجاب تمیز و شیک داشته باشند و مرتب باشند و با این کار دیگران را جذب کنند تا حجاب ترویج پیدا کند، ولی باید به این توصیه توجه داشته باشند طوری نشود که در نگاه دیگران حتی بین خانم‌ها انگشت‌نما شوند؛ یا موجب جلب توجه نامحرم شوند که در این دو صورت جایز نیست. ولی اگر این‌گونه نیست و حجابشان عادی است و دیگران هم جذب این حجاب می‌شوند، قطعاً اشکالی ندارد.

۷٫ حکم پوشیدن ساپورت و شلوار لی یا شلوار جین و روسری و کفش رنگی و مانتوی کوتاه در زیر چادر چیست؟
برای پوشش شرایطی ذکر شده است ازجمله اینکه برجستگی‌های بدن مشخص نباشد. در مورد ساپورت، این‌گونه است که تمام هندسه‌ی بدن مشخص هست؛ بنابراین حجاب کاملی نیست ولی نسبت به نوع‌های رنگی شلوار جین و لی، اگر زیر چادر باشد و پیدا نباشد، حکم خاصی ندارد؛ به فرض اینکه پیدا هم باشد اگر به‌قدری چسبان نباشد که هندسه‌ی بدن مشخص باشد -یعنی یک مقداری گشاد باشد که برجستگی بدن مشخص نباشد- و اینکه رنگش به‌گونه‌ای نباشد که فرد انگشت‌نما شود و به‌اصطلاح لباس شهرت نباشد، اشکالی ندارد.

۸٫ آیا پوشیدن چادر در کشورهای غربی و یا استفاده از پوشیه در شهرهایی که متداول نیست، حکم لباس شهرت را پیدا می‌کند و اشکال دارد؟
اصل مراعات حجاب مورد نیاز است یعنی اگر فرد به جایی رفت که افراد بی‌حجاب هستند، او باید حجاب را مراعات کند؛ اگرچه چادر حجاب برتر و بهتر است ولی اگر در جایی پوشیدن چادر یا پوشیه برایش مفسده دارد و ممکن است مورد تعرض قرار گیرد، در آنجا به خاطر وجود مفسده، استفاده از چادر یا پوشیه جایز نیست.

۹٫ آیا منظور از نگاه دکتر به بیمار غیرهمجنس، نگاه به قسمت‌های خاص بدن است و یا نگاه همراه با لذت و گناه به بیمار؛ در این صورت تشخیص به وسیله بیمار چگونه خواهد بود؟
نگاه حرام -چه جهت دکتر و چه جهت غیرپزشک- نگاه به قسمت‌هایی از بدن زن است که در نگاه نامحرم باید بپوشاند؛ یعنی نگاه به غیر از صورت و دست‌ها، یا نگاه شهوت‌آلود به خانم؛ این به حکم اولی نگاه حرام هست. ولی در صورت اضطرار و ناچاری که دکتر همجنس موجود نباشد یا اگر است در دسترس نیست و فرد ناچار هست، در این صورت دکتر قسمت‌های دیگر بدن را هم به ضرورت می‌تواند جهت معاینه و معالجه‌ی مورد نیاز نگاه کند.

تشخیص نگاه شهوت‌آمیز هم به خود دکتر برمی‌گردد و معمولاً تشخیصش جهت بیمار مسئله هست. اگر زن می‌خواهد به دکتر مراجعه کند و می‌داند دکتر جهت درمان او باید به جاهایی که نگاه نامحرم به آن حرام است نگاه کند، در صورتی که دکتر همجنس وجود داشته باشد، نمی‌تواند به دکتر غیرهمجنس مراجعه کند ولو اینکه دکتر همجنس با تأخیر حاضر می‌شود، ولی اگر تأخیر ممکن نیست و چاره‌ای ندارد، این مراجعه اشکال ندارد. اگرچه وظیفه‌ی دکتر هم این است که در نگاه به مقدار ضرورت اکتفا کند.

۱۰٫ در صورتی که دکتر متخصص همجنس و غیرهمجنس جهت خانم‌ها وجود دارد ولی دکتر مرد جهت معاینه و معالجه‌ از تخصص بالاتری برخوردار هست، آیا در این صورت مراجعه به دکتر مرد جهت خانم‌ها جایز است؟
در صورتی که دکتر همجنس وجود دارد و می‌تواند معاینه و معالجه کند هرچند ممکن است دکتر غیرهمجنس تخصص بالاتری داشته باشد، مراجعه به دکتر غیرهمجنس در صورتی که مستلزم لمس و نظر حرام باشد جایز نیست.

اما اگر تخصص دکتر همجنس خیلی پایین است و مطمئن هستند که نمی‌تواند معالجه کند، در این صورت در حقیقت دکتر همجنس که بتواند این بیمار را معالجه کند وجود ندارد؛ ولی باید توجه داشت بهانه‌ی اینکه دکتر غیرهمجنس تخصص بالاتری دارد و بهتر عمل می‌کند، مجوزی جهت مراجعه به او نیست.

۱۱٫ در شهرهای کوچک که متخصص زن کم هست، آیا باید کل شهر را بگردیم تا دکتر زن پیدا کنیم؟ و در صورت نبود متخصص خانم، آیا مورد نیاز است به شهرهای همجوار برویم؟
به هر حال لمس بدن نامحرم حرام است و نگاه به آن قسمت‌هایی که باید پوشانده شود حرام هست. زن هم اگر بیمار باشد بدون مجوز شرعی نمی‌تواند خودش را در معرض نگاه یا لمس حرام قرار دهد؛ مثلاً اگر در آن طرف شهر و یا در شهرهای همجوار، دکتر متخصصی است و ایشان هم بیماریش شدید نیست و از نظر مالی نیز برایش امکان دارد و به‌طور معمول هزینه‌اش را دارد و امکان مراجعه هم هست، این‌چنین شخصی نمی‌تواند مرتکب فعل حرام شود.

۱۲٫ گرفتن نبض و یا دیدن چشم و گوش و دهان و دندان خانم‌ها به وسیله دکتر مرد اشکال دارد؟
گوش ازجمله قسمت‌هایی است که زن باید از نگاه نامحرم بپوشاند؛ بنابراین اگر مجوزی ندارد، مراجعه به دکتر غیرهمجنس جایز نیست ولی اگر اضطرار باشد (مثلاً دکتر همجنس موجود نباشد) اشکالی ندارد.

حجت‌الاسلام والمسلمین فلاح‌زاده به پرسش‌های شرعی مخاطبان راجع به احکام پوشش و آرایش مطابق با فتاوای مقام معظم رهبری پاسخ داد.

درباره‌ی معاینه‌ی دهان و دندان هم دکتر غیرهمجنس جهت معاینه و معالجه نگاه نکند ولی اگر دکتر همجنسی وجود ندارد باز هم مثل سایر موارد اشکالی ندارد.

درباره‌ی گرفتن نبض هم اگر از روی لباس باشد یا دکتر دستکش داشته باشد و مفسده‌ای وجود نداشته باشد، اشکالی ندارد. ولی اگر دکتر دستکش ندارد و از روی لباس هم نیست و بدن زن لمس می‌شود، این کار جایز نیست مگر در صورت اضطرار.

۱۳٫ چه نوع پوششی از حیث رنگ، جنس و نوع جهت خانم‌ها در برابر نامحرم اشکال دارد؟
به‌طورکلی اگر لباس به‌گونه‌ای باشد که فرد را در نگاه دیگران انگشت‌نما نموده و یا جلب توجه نامحرم کند -حتی در کیفیت پوشیدن- پوشیدن آن جایز نیست. در پوشش بیرون شرایطی جهت لباس گفته‌اند: اینکه بدن را به مقدار کامل بپوشاند، خیلی نازک نبوده و بدن‌نما نباشد، از نظر حجم طوری باشد که برجستگی‌ها و برآمدگی‌های بدن را بپوشاند، خیلی تنگ و چسبان نباشد و همچنین این لباس مروج فرهنگ ابتذال و یا فرهنگ دشمن های نباشد. یعنی خودتان استقلال داشته باشید.

۱۴٫ آیا استفاده از چادر براق و رنگارنگ در برابر نامحرم اشکال دارد؟
نه، اشکالی ندارد مگر اینکه به‌گونه‌ای باشد که جلب توجه نامحرم کند یا در حدی است که فرد انگشت‌نما می‌شود.

۱۵٫ در استفاده از لباس‌های تنگ و چسبان چه معیارهایی باید رعایت شود؟
به‌طورکلی لباس نباید به‌قدری چسبان باشد که حجم و هندسه‌ی بدن مشخص شده است و یا موجب جلب توجه نامحرم یا انگشت‌نما شدن شود.

۱۶٫ آیا پوشیدن جوراب نازک جهت خانم­‌ها به‌طوری‌که پا در برابر نامحرم مشخص باشد جایز است؟
از جمله شرایط پوشش و لباس این است که بدن­‌نما و نازک نباشد که پوست بدن پیدا باشد. بنابراین پا باید از نگاه نامحرم پوشانده شود، اگر خانمی جوراب نازک بپوشد که پا دیده شود، حجابش کامل نیست و جوراب باید در حدی باشد که پا پیدا نباشد.

۱۷٫ خانم­‌هایی که موی بلند دارند و موی خود را در زیر روسری یا چادر در پشت سرشان می­‌بندند به‌گونه‌ای‌که یک برآمدگی زیر روسری یا چادر ایجاد می­‌شود، این مسئله شرعاً چه حکمی دارد؟
اگر این وضع به‌گونه­‌ای باشد که جلب توجه نامحرم ­کند یا زن انگشت‌نما شود و شکل و شمایل خاصی پیدا کند حرام است ولی اگر در آن حد نباشد اشکالی ندارد.

۱۸٫ پوشیدن کفش­‌های پاشنه‌بلند جهت بانوان چه حکمی دارد؟
اگر موجب جلب توجه نامحرم شود یا زن انگشت­‌نما می­شود جایز نیست ولی اگر در آن حد نباشد اشکالی ندارد.

۱۹٫ پوشیدن تی­‌شرت­‌های کوتاه جهت پسران و مردان به‌نحوی که بخشی از بدن در معرض دید قرار می­‌گیرد چه حکمی دارد؟
به‌طورکلی اگر انسان لباسی بپوشد که مثلاً کوتاه است یا قسمتی از بدن پیدا است یا شکل و شمایل خاصی دارد و جلب توجه می­‌کند و ممکن است انگشت‌نما شود و مردم بگویند این چه اوضاع و لباسی هست، اگر در آن حد باشد حرام است.

۲۰٫ پوشش دختر در برابر خواستگار چگونه باید باشد؟
دختری که هنوز عقدش با پسری که به خواستگاری او آمده خوانده نشده -ولو انگشتر هم آورده باشند- بنا بر حکم اولی نامحرم هستند و حدود و ثغور شرعی در رابطه با حجاب، نگاه و حتی صحبت باید رعایت شود، ولی یک استثنائی وجود دارد؛ زمانی که خواستگار آمده، همه‌ی صحبت­‌ها شده است و توافق صورت گرفته، فقط مانده که پسر نامزدش را خوب ببیند که آیا کاملاً مورد پسند است یا خیر؛ گفته‌اند یک نگاه به مو و اینها اشکالی ندارد آن هم احتیاط این است که لباس توری داشته باشد و از روی آن ببیند ولی این بدان معنا نیست که هر روز خواست صبح و شب راه بیفتد دخترها را ببیند بعد راجع به شرایط صحبت بکند.

۲۱٫ آیا دختربچه‌ها را قبل از رسیدن به سن بلوغ باید ملزم به رعایت حجاب کرد؟
کودک قبل از سن بلوغ وظیفه ندارد، ولی از نظر تربیتی اگر در معرض نگاه نامحرم هست، باید تا حدودی حجاب را رعایت کند. این کار وظیفه‌ی پدر و مادر یا سرپرست کودک هست. ولی زمانی این کار واجب است که رعایت نکردن حجاب جهت کودک مفسده­ داشته باشد یا در معرض نگاه حرام قرار گیرد یا خوف این باشد که اگر الان حجاب را رعایت نکند در آینده بی­‌حجاب بار می­‌آید و حجاب را مراعات نمی­‌کند؛ در این صورت حجاب مورد نیاز است و در غیر این صورت خیر.

۲۲٫ بعضاً دیده می­­‌شود بعضی از فروشگاه­‌ها یا شرکت­‌ها جهت جذب مشتری از دختران و زنان کارمند می‌خواهند نوع خاصی از آرایش و پوشش را داشته باشند که حدود شرعی در آن رعایت نمی­‌شود. درآمدی که شرط به دست آمدنش قبول انجام چنین چیزی باشد جهت دو طرف کارفرما و کارمند چه حکمی دارد؟
نه کارمند مجاز است اینجا دستور کارفرما را اطاعت کند و حجاب را رعایت نکند یا در برابر نامحرم با آرایش ظاهر شود، نه کارفرما شرعاً مجاز است و چنین حقی دارد که چنین دستوری دهد؛ اگر هم دستور داد آنها نمی­‌توانند اطاعت کنند و لذا اگر اطاعت کرده و حجاب را رعایت نکردند یا در برابر نامحرم با آرایش حاضر شدند، کار حرامی مرتکب شده‌اند. ولی درآمدشان، اگر کاری که انجام می­‌دهند و شغلشان خلاف نباشد و کالایی که می­‌فروشند فروش آن کالا اشکالی نداشته باشد، درآمد و مزدی که می­‌گیرند حلال هست. ولی اقدام او به آرایش کردن یا اجبار کردن کارمندان به آرایش کردن، کار خلافی است و شایسته نیست که انسان درآمدی کسب کند که در طریق آن، کار حرام مرتکب می‌شود.

۲۳٫ دختری در بیرون از منزل چادری است و حجاب کامل دارد ولی در داخل منزل و در برابر نامحرم­‌های فامیل لباس‌هایی می­‌پوشد که حجابش کامل نیست یا حجم بدنش مشخص هست. حکم این کار چیست و آیا تفاوتی بین نامحرم­‌های فامیل و غریبه وجود دارد؟
تفاوتی بین نامحرم­‌ها وجود ندارد و نامحرم نامحرم هست؛ ممکن است در معاشرت مسائلی وجود داشته باشد؛ مثلاً اینکه یک زن هنگامی شوهر خواهرش به منزلشان می‌آید، با حفظ حجاب کامل، با او سر یک سفره می­‌نشیند و غذا می­‌خورد، ولی با نامحرم غریبه سر یک سفره نمی‌نشیند. ولی اینکه آیا محرم و نامحرم درجه­‌بندی دارد و یکی زیاد نامحرم است آن یکی کمتر، خیر.

۲۴٫ پوشش خانم‌ها در برابر محارم غیر از همسر چگونه باید باشد؟
قسمت­‌های خاص بدن باید پوشیده باشد و نگاه به غیر آن قسمت‌ها اشکال ندارد. ولی گاهی همان‌جا هم حکم ثانوی بار می­‌شود؛ زمانی که خانمی در معرض نگاه بد محرم خود قرار ­بگیرد یا احتمال ­دهد که محرمش نگاه بد دارد یا جهت او تحریک‌آمیز باشد یا از نظر تربیتی مشکلی وجود داشته باشد باید آن مواضع را هم بپوشاند.

۲۵٫ مصداق آرایش چیست؟
مصداق آرایش را باید عرف تعیین کند؛ یعنی عموم مردم افرادی که در محل زندگی شخص هستند، اگر کاری را آرایش بدانند و زن آن آرایش را داشته باشد باید از نگاه نامحرم بپوشاند. مثلاً کرم راحت و معمولی را کسی آرایش نمی­‌گوید.

۲۶٫ منظور از عرف در بحث آرایش و زینت، عرف متشرعین است یا عرف کوچه و خیابان؟
سؤال کردند این عرف چه کسانی هستند؟ متدین­‌ها هستند یا مردم عادی؟ جواب این است که همه‌ی مردم هستند، آنهایی که آرایش را تشخیص می­‌دهند ولو متشرع هم نباشند ولی آرایش را می‌شناسند، اگر بگویند این کار آرایش هست، آرایش محسوب شده است و در غیر این صورت آرایش نیست.

۲۷٫ آرایش کردن زنان و ظاهر شدن در برابر نامحرم چه حکمی دارد؟
اگر خانمی آرایش داشته باشد، باید آرایشش را از نگاه نامحرم بپوشاند. اگر او آرایش کند به قصد اینکه نامحرم ببیند، این کار حرام هست؛ اگر عمداً در نگاه نامحرم چهره‌ی آرایش‌شده‌اش را نپوشاند آن نیز حرام هست؛ مواردی هم که در بحث پوشش خانم‌ها استثنا شده است (گردی صورت و دست­‌ها تا مچ) در صورتی است که آرایش و زینتی نداشته باشند.

۲۸٫ کاشت ناخن و مژه‌ی مصنوعی چه حکمی دارد و وظیفه چنین افرادی نسبت به وضو و غسل چیست؟
اگر این کار در وقت نماز صورت نمی‌گیرد و شخص می­‌داند که برداشتن مانع بعداً مسئله هست، بهتر است این کار را نکند. ولی اگر این کار را انجام داده هست، حال وقت نماز شده است و می­‌خواهد نماز بخواند و به وضو یا غسل نیاز دارد؛ در این اوضاع باید این مانع را برطرف کند، فرقی هم نمی­‌کند ناخن کاشته باشد یا مژه‌ی مصنوعی، ولو اینکه این برطرف کردن با صرف وقت یا هزینه یا کمک گرفتن از دیگران ممکن بشود، به هر حال باید این مانع را برطرف کند لیکن وجود این مانع نمی‌گذارد آب به مژه­‌های مهم و پوست برسد.

اما اگر متوجه ­شود وقت نماز دارد می­‌گذرد و وقت برداشتن این مانع نیست یا هزینه‌ی بسیار بالایی مورد نیاز است که الان این هزینه را ندارد یا برداشتنش بسیار سخت و سخت است و نتواند بردارد، آن وقت وظیفه و وظیفه عوض می­‌شود؛ به این معنا که چون مانع وجود دارد باید وضو و غسل جبیره انجام دهد و نمازش را بخواند.

۲۹٫ حکم استفاده از لوازم آرایشی و انواع کرم­‌ها و لاک چیست و وظیفه وضو و غسل کسی که استفاده کرده است چه می­‌باشد؟
آراستگی و آرایش کردن جهت خانم­ در صورتی که نخواهد در نگاه نامحرم ظاهر شود، جهت شوهر یا حضور در مجلس زنانه­ که هیچ مرد نامحرمی وجود ندارد اشکالی ندارد؛ ولی اگر خدای ناکرده این آرایش جهت نامحرم باشد یا می­‌داند در معرض نگاه نامحرم قرار می­­‌گیرد، آرایش کردن جهت نامحرم حرام است.

حالا اگر شخص آرایش کرده باشد، تکلیفش جهت وضو و غسل چیست؟ اگر آرایش در حدی است که آب به پوست نمی‌رسد حتماً باید آن را برطرف کند ولی اگر وضعیتی دارد که نمی­‌تواند آرایش را برطرف کند، مثلاً وقت نماز می­‌گذرد یا اینکه اینها الان برطرف نمی­­‌شود یا خیلی سخت است و یا موادی مورد نیاز دارد که الان در دسترس نیست یا هزینه­‌اش را ندارد، در این اوضاع از باب ناچاری وظیفه عوض می­‌شود و با همان اوضاع وضو می­‌گیرد یا غسل می­‌کند و حکم وضو و غسل جبیره را پیدا می‌کند.

۳۰٫ استفاده از عطر و ادکلن جهت خانم­‌ها چه حکمی دارد؟
استفاده از عطر و ادکلن اگر جهت شوهر یا حضور در مجلس زنانه یا در جمع محرم‌ها باشد اشکالی ندارد ولی عطر و ادکلنی که موجب توجه نامحرم شود یا ممکن است نامحرم استشمام ­کند و تحریک شود حرام است.

۳۱٫ حکم استفاده از لوازم آرایشی که بعضاً مضر هستند چیست؟
اگر ضرر قابل توجه داشته باشند، استفاده از آنها حرام هست؛ ممکن است بعضی آرایش­‌ها سوزش یا درد مختصری داشته باشد ولی ضرر معتنابهی نداشته باشد، که اشکالی ندارد.

به هر حال تشخیص با خود مکلف است یا به تشخیص متخصص اعتماد کنند. ممکن است کسی بیماری پوستی داشته باشد و استفاده از یک نوع لوازم آرایش جهت او مضر باشد نه جهت افراد دیگر که در این صورت استفاده از آن جهت او حرام است.

۳۲٫ تتو کردن ابرو و سایر اعضای بدن چه حکمی دارد و وظیفه‌ی مکلف نسبت به وضو و غسل چیست؟

تتو کردن اگر جهت بدن ضرر قابل توجهی داشته باشد یا تصویرهای مستهجن یا مطالب باطلی را بر بدن تتو کنند جایز نیست؛ ولی اگر جهت بدن ضرری نداشته باشد و مطالبی که نوشته شده، مطالب یا نماهای حرامی نباشد و مفسده­‌ی دیگری بر این کار مترتب نشود اصلش اشکالی ندارد؛ اگرچه مستحب و پسندیده هم نیست.

فتوای مقام معظم رهبری راجع به احکام پوشش و آرایش

تتو کردن همچنین نسبت به وضو و غسل -آن چیزی که امروزه متداول است در تتو کردن که جوهر زیر پوست می‌رود- مانع نیست و وضو و غسل فرد اشکالی ندارد.

اما حکم تتو کردن از جهت دیگر این است که اگر خانمی ابرو یا دستش را تتو کرده و آرایش محسوب شود ولو آرایش ثابت، باید از نگاه نامحرم بپوشاند.

۳۳٫ آیا اپیلاسیون بدن جایز است؟
اپیلاسیون با لحاظ دو شرط جایز است: اول اینکه این کار ضرری نداشته باشد. اگرچه این برمی­‌گردد به تشخیص خود مکلف یا متخصصان؛ دوم اینکه مستلزم کار حرامی نباشد؛ یعنی نگاه یا لمس حرام در بین نباشد. ولی اگر ضرر داشته باشد یا مستلزم کار حرامی مثل لمس و نظر حرام باشد جایز نیست.

۳۴٫ آیا بلند بودن ناخن خانم­‌ها جایز است؟
بلند بودن ناخن خانم­‌ها اشکال ندارد ولی به شرط اینکه غیرمتعارف نباشد که انگشت‌نما شوند.

۳۵٫ حکم پوشش جهت ابروی برداشته‌شده یا رنگ‌شده‌ی خانم­‌ها چیست؟
اگر در حدی است که عرفاً می­‌گویند آرایش یا رنگ کرده و یا ابرو برداشته باید از نگاه نامحرم بپوشاند، ولی اگر نه مختصر است که عرفاً نمی­‌گویند آرایش کرده، پوشاندنش واجب نیست.

۳۶٫ حکم استفاده از موی مصنوعی به وسیله خانم­‌ها و نمایش دادن آن به نامحرم چیست؟
اصل استفاده از موی مصنوعی اگر مانع وضو نباشد و مفسده­ نداشته باشد اشکال ندارد ولی بنا بر احتیاط واجب باید از نگاه نامحرم پوشانده شود.

۳۷٫ حکم تراشیدن ریش یا قسمت­‌هایی از گونه یا ریش پروفسوری چیست؟
تراشیدن با تیغ یا وسایل و ماشین­‌هایی که مثل آن می­‌تراشند بنا بر احتیاط جایز نیست ولی اصلاح گونه­‌ها و زیر گلو اشکالی ندارد و ریش به اصطلاح پروفسوری بنابر احتیاط جایز نیست.

۳۸٫ آیا از نظر شرعی فرقی بین آرایش کم و زیاد وجود دارد؟
فرقی بین آرایش کم و زیاد نیست اگر زن کاری کرده که عرفاً می­‌گویند آرایش کرده مثلاً ابروها یا چشم را مداد کشیده یا رژ لب زده است و برابر نامحرم نپوشانده است حرام هست. ولی اگر در حدی نیست که عرفاً بگویند آرایش کرده مثلاً کرمی زده و کمی زیباتر شده است است پوشاندنش از نگاه نامحرم واجب نیست.

۳۹٫ بعضی بانوان پلک پایین را با مداد سیاه می­‌کنند؛ آیا این کار جهت وضو مسئله ایجاد می­‌کند؟
اگر جرم داشته باشد در حدی که روی پوست را گرفته و مانع رسیدن آب شود یا در حدی است که شک دارد مانع است یا نه، باید برطرف کند تا مطمئن شود چیزی روی پوست نیست ولی اگر صرفاً رنگ است و مانع جرمی نیست اشکالی ندارد.

۴۰٫ آیا محو کردن لک­‌های پوست با کرم­‌های آرایشی و حضور با این حد از آرایش در جایی که نامحرم حضور دارد اشکال دارد؟
اگر صرفاً لک­‌های صورت را برطرف کند یا کرمی زده و صورتش کمی براق شده است است یا مثلاً کرم ضدآفتاب یا سفیدکننده زده ولی در حدی نیست که بگویند آرایش کرده هست، پوشاندنش از نگاه نامحرم واجب نیست ولی اگر بیش از این مقدار است که می­‌گویند آرایش کرده ولو آرایش کم باشد باید از نگاه نامحرم بپوشاند.

۴۱٫ بعضی از خانم­‌ها خط چشم و خط لب را تتو می­‌کنند. آیا پوشاندن صورت با این اوضاع از نگاه نامحرم واجب است؟
به هر حال اگر کاری انجام دهد که بگویند آرایش کرده باید از نگاه نامحرم بپوشاند.

۴۲٫ اخیراً مرسوم شده است است که بعضی پسران و مردان ابرو برمی­‌دارند؛ آیا این کار اشکال دارد؟
به‌طورکلی آرایش زنانه جهت مردان و آرایش مردانه جهت زنان حرام هست. از نظر اسلام آن شخصیت و تشخص مردانه جهت مردان باید حفظ شود و آن شخصیت زنانه هم جهت زنان؛ همچنان‌که گفته‌اند لباس خاص خانم‌ها را بنابر احتیاط واجب مردها نپوشند و لباس خاص مردان را زنان نپوشند مگر جهت یک غرض عقلایی مثلاً اجرای فیلم یا نمایش.

۴۳٫ چه زینت‌­، آرایش و زیورآلاتی جهت مردان حرام است؟
آرایشی که متناسب با مردان باشد، جلف و سبک نباشد که فرد انگشت‌نما شود، اشکالی ندارد ولی اگر مثل بعضی که موی سرشان را به‌گونه‌­ای ماشین می‌کنند که در جامعه انگشت‌نما می­‌شوند و همه نگاه می­‌کنند که این چه شکلی هست، حرام است.

از نظر زیورآلات طبق حکم کلی استفاده‌ی طلا جهت مردان حرام هست؛ حال انگشتر، حلقه یا گردنبند باشد، مربوط به دامادی باشد یا غیر از آن، یک بار بپوشد یا ده بار، کلاً طلا جهت مردان حرام است از هر نوعی که باشد؛ چه طلای سفید باشد چه طلای زرد و در نماز هم اگر مرد زیور طلا داشته باشد مثلاً گردنبند، حلقه، انگشتر یا… نمازش بنابر احتیاط واجب باطل است.

در مورد طلای سفید، اگر چیزی که طلای سفید نامیده می‌شود همان طلای زرد است که بر اثر مخلوط کردن ماده‌ای، رنگ آن سفید شده، حرام است ولی اگر عنصر طلا در آن به قدری کم است که عرفاً به آن طلا نمی‌گویند مانع ندارد و پلاتین نیز اشکال ندارد.

انتهای پیام/

حجت‌الاسلام والمسلمین فلاح‌زاده به پرسش‌های شرعی مخاطبان راجع به احکام پوشش و آرایش مطابق با فتاوای مقام معظم رهبری پاسخ داد.

واژه های کلیدی: لوازم آرایشی | لوازم آرایش | رعایت حجاب | استفاده | مردانه | استفاده | مردان | صورتی | انگشت | آرایش | انگشتر