۴میلیون تومان؛ «خط فقر» شهری ها در سال ۹۶

حسین راغفر یک پژوهشگر و استاد دانشگاه خط فقر مطلق جهت یک خانواده چهار نفره شهری در سال ۹۶ را حدود چهار میلیون تومان اعلام کرد.
و افزود: مطالعات نشان می دهد خط فقر مطلق جهت مناطق محروم ۵٠ درصد مناطق شهری و حدود دو میلیون تومان است.

عبارات مهم : پرداخت یارانه – کسب درآمد

وی با بیان اینکه منظور دولت از فقر مطلق جهت یک خانواده پنج نفره ٧٠٠ هزار تومان هست، افزود: این مبلغ جهت یک خانواده پنج نفره حتی تامین کننده غذایشان نیست. درحال حاضر حتی اندازه خانواده در کشور عزیزمان ایران عوض کردن کرده و کوچک تر شده است است و به میانگین چهار نفر رسیده هست. خط فقر همچنین بین نقاط متفاوت کشور و حتی روستاهای مختلف، متفاوت است.

این استاد دانشگاه با تعریف سبد معیشتی خانوارها، افزود: آنچه ما به عنوان فقر مطلق تعریف می کنیم سبد مشخصی است که باید حداقل کالاهای اساسی را در بر داشته باشند به نحوی که اگر فردی به آنها دسترسی نداشته باشد، سلامت فیزیکی، جسمانی و معنوی اش به خطر بیفتد، این کالاها در همه جای دنیا پذیرفته شده است و شامل غذا، مسکن، خدمات سلامت، حمل نقل و… هستند.

وی با اشاره به اینکه در اندازه گیری فقر معمولا به مخارج کل خانوار توجه می شود، درآمد اعلامی جهت تعیین فقر مطلق را دقیق نداست و اظهار کرد: معمولا در این روش به نحوه توزیع درآمد کمتر توجه می شود. ولی توصیه اینجاست که بعضی این موارد را فقط با نگاه به مخارج کل خانوار در نظر می گیرند و متوجه نمی شوند که زیاد کردن هزینه خانوار چه آسیب هایی به آنها زده است.

در این حالت شاید مخارج خانوار زیاد کردن پیدا کرده باشد ولی آنها فقیرتر شده است باشد. اگر فقط هزینه های درمانی یک نفر بالا برود و آن را به کل مخارجش تقسیم کنیم شاید مخارجش بالاتر رفته باشد ولی ممکن است این فرد، این مبلغ را با فروش فرش زیرپایش تامین کرده و دچار هزینه های کمرشکن درمان شده است باشد.

سقوط ۷ درصد خانوارهای ایرانی به زیرخط فقر در سال ۹۱ بخاطر هزینه های درمان

راغفر در ادامه اظهار کرد: در سال ۹۱ هنگامی هزینه های درمان خانوارها را محاسبه کردیم، دیدیم با محاسبه مخارج درمانی پرهزینه، ۷ درصد به خانوارهای فقیر اضافه شده است است و آنها به زیر خط فقر سقوط کرده اند. این افراد چون مخارج بالایی داشتند، فقیر نبودند ولی با مخارج درمانی آنها ۷ درصد به فقرا افزوده شده است بود.

این استاد دانشگاه نقش بیمه سلامت در کم کردن فقر اقتصادی را موثر دانست و گفت: این طرح متعلق به سالهای اخیر است و در عین حال همه چیز مانند خدمات دارویی را هنوز پوشش نمی دهد ولی تاثیر گذار بوده هست. ولی باید پرسید چه کسانی در این طرح برنده شدند؟ همزمان با اجرای این طرح ۲۰ درصد جمعیت با درآمد پایین و ۲۰ درصد افراد با درآمد بالای جمعیت وضعشان بهتر شده است است و در عین حال دو گروه وسط وضعشان بدتر شده، به چه دلیل که هیچ ضابطه ای جهت شناسایی کسانیکه قرار است از این خدمات استفاده کنند وجود ندارد و جهت مردم تقاضای القایی به وجود آمده است.

راغفر با بیان اینکه فقر آموزشی نشان می دهد که نابرابری آموزشی زیاد کردن یافته است، ادامه داد: مطالعات ما نشان می دهد که درآمد ۶ درصد از جمعیت کشور هزینه غذایشان را تامین نمی کند. اسم این مرحله خط گرسنگی است و به آن معناست که درآمد یک خانوار حتی نمی تواند هزینه حتی غذایش را تامین کند. ما می دانیم که خانوارها فقط با هزینه غذا خوردن رو به رو نیستند؛ بلکه هزینه های دیگر هم مانند هزینه حمل و نقل، پوشاک، مسکن و … را هم دارند.

خانواری که کل مخارجش کمتر از سبد حداقل غذا است حتما با گرسنگی و با مسائل آموزشی و دسترسی به خدمات سلامت روبه رو هست. هرچند نهادهای دولتی این رقم را دو یا ۳ درصد (جامعه) اعلام می کنند ولی تا جاییکه من به یاد می آورم وزارت بهداشت این رقم را ۱۰ درصد اعلام می کرد؛ این میزان به جز گروهی است که با مسئله سوء تغذیه رو به رو هستند.

چند درصد جمعیت کشور عزیزمان ایران در «فقرمطلق» هستند؟

فقر مطلق در ۳۳ درصد جمعیت کشور

وی با بیان اینکه بخش قابل توجهی از مسئله سوء تغذیه به خاطر فقر نیست بلکه به خاطر تغذیه نامناسب ایجاد می شود، تصریح کرد: جهت مثال این افراد به جای مصرف مواد ریزمغذی کافی، تنقلات مصرف می کنند. روش های مختلفی جهت محاسبه فقر وجود دارد لیکن در محاسبه فقر بعضی شاخص ها می تواند روی تعداد کسانیکه زیر خط فقر هستند تاثیر گذار باشد ولی پایین ترین چیزی که در سالهای اخیر محاسبه کرده ایم ۳۳ درصد جمعیت کشور دچار فقر مطلق هستند و ۶ درصد نیز دچار گرسنگی هستند که این تعداد نزدیک به ۵ میلیون نفر است.

راغفر با اشاره به اینکه تعیین شاخص میزان سبد غذایی برعهده انستیتو تغذیه هست، توضیح داد: جهت مثال هر فرد باید ۲۰۸۰ کیلو کالری در روز دریافت کند، ولی این میزان فقط با خوردن نان تامین نمی شود بلکه ریز مغذی هایی هم دارد. این مبنایی است که ببینیم چه درصدی از کل مخارج خانوارها غذا بوده است؟. جهت مثال اگر یک سوم آن غذا بوده، دو سوم دیگر آن سایر مخارج خانوار هست. بعد اگر سبد پایه غذا را تعیین کنیم از روی آن می توانیم حداقل درآمدها را جهت سایر مخارج نیز تعیین کنیم.

این پژوهشگر با بیان اینکه اگر بگوییم ۳میلیون و ۲۰۰ هزار تومان خط فقر هست، اطلاعاتی ناقص را ارائه کرده ایم، گفت: باید بگوییم این مبلغ جهت کجا و جهت چه نوع خانواری است؟. چراکه خانوارهای روستایی با خانوارهای شهری و خانوارهای شهرهای کوچک با خانوارهای شهرهای بزرگ در هزینه ها و ترکیب سبد مصرفیشان متفاوت هستند. بنابراین تورمی که حاصل می شود به گروه های متفاوت خانوارها و به میزان متفاوتی آسیب می زند؛ اتفاقا گروه های پایین درآمدی قیمت تورم بالاتری از گروه های میانگین جامعه دارند.

اگر بخواهیم درست برنامه ریزی کنیم باید بدانیم هرموقع تورم ایجاد می شود فاصله طبقاتی گروه های پایین و بالا زیاد می شود، چراکه آنها قادر نیستند درآمدشان را به همان نسبت اصلاح بدهند به همین علت همواره فاصله ارزش زیاد شده است و دچار مسائل عدیده ای می شوند.

یارانه کمکی به کم کردن فقر نکرد، تورم را زیاد کردن داد

این استاد دانشگاه و پژوهشگر با اشاره به نقش یارانه ها در کم کردن میزان فقر نیز توضیح داد: هنگامی در دی ماه ۸۹ پرداخت یارانه شروع شد، به جز یکسال اخیر، سالیانه ۴۲هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان یارانه در کشور به همه مردم پرداخت شده است هست. به چند علت پرداخت یارانه به کم کردن فقر کمک نکرده است: اول آنکه این حجم بزرگ نقدینگی که وارد کشور می شود خودش تورم زاست و در تورم گروه های پایین زیاد آسیب می بینند؛ دوم آنکه شیوه درست برخورد و کم کردن فقر، اشتغال زایی جهت خانوارهاست.

به گفته راغفر زیاد کردن تورم باعث می شود که بهانه ای جهت گروه های قدرت و ثروت در جامعه فراهم شود تا قیمت ارز را در کشور افرایش دهند، همین امر باعث می شود که تولید در کشور آسیب ببیند به چه دلیل که تولید کننده بخش قابل توجهی از نهاده هاست که قادر نیستند با رقبای خارجی مثل ترک و چین مسابقه کنند به همین علت در دولت های نهم و دهم ۱۴ هزار واحد تولیدی از صحنه فعالیت اقتصادی خارج شدند.

این اقتصاد دان با بیان اینکه بین سالهای ۸۵ تا ۹۰ ، ۴۱۵ هزار شغل در صنعت از بین رفت و بعد خود به خود با از بین رفتن شغل بیکاری افزایش شد، گفت: از طرف دیگر ما ورود جمعیت جوان به بازار کار را داریم که فشار بر بازار کار زیاد شده است و با زیاد کردن بیکاری انواع و اقسام مسائل مثل فقر ایجاد می شود؛ پیامدهای اجتماعی هم به وجود می آید که امروز با آنها مواجهیم.

راغفر با بیان اینکه در سال ۸۹ به یک خانوار ۵ نفره ۲۲۵ هزار تومان یارانه می دادیم که برحسب قیمت های ثابت و محاسبه تورم در دی ماه ۱۳۸۶ این ۲۲۵ هزار تومان، ۸۱۲ هزار تومان شده است هست، گفت: یعنی ۸۱۲ هزار تومان امسال معادل ۲۲۵ هزار تومان سال ۱۳۸۹ هست؛ بعد می بینید به چه دلیل خانوارهای فقیر، فقیرتر شده است اند به چه دلیل که ظرفیت های جدیدی جهت کسب درآمد نداشته اند این درحالیست که خیلی از خانوارهای محروم جامعه عمدتا با همان یارانه زندگی می کنند.

گردآوری: گروه خبر سیمرغ
seemorgh.com/news
منبع: isna.ir

واژه های کلیدی: پرداخت یارانه | کسب درآمد | دانشگاه | خانواده | سلامت | جمعیت | تغذیه | یارانه