اطلاعیه سایت
همزمان با شهادت امام حسنعسکری (ع)، چرایی ادعای امامت جعفر (کذاب) و سابقه او در سالهای زندگیاش را در اینجا بخوانید.
به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی گروه تحریریه سایت جوان؛ جعفر بن علی معروف به جعفر کذاب، پسر حضرت امام هادی (ع) بود و در سال ۲۲۶ هجری قمری به دنیا آمد. او مردی عیاش و نااهل و شرابخوار بود. حضرت امام هادی (ع) راجع به او فرمود: «از فرزندم جعفر دوری کنید، نسبت او به من همچون نسبت کنعان به نوح (ع) است» [۱].
ابو الادیان، که یکی از یاران حضرت امام عسکری (ع) هست، راجع به جعفر میگوید که او شراب خوار و قمارباز و اهل تار و طنبور بود [۲].
جعفر بعد از شهادت پدرش ادعای امامت کرده و میگفت: «امام مردم من هستم نه برادرم (امام عسکری (ع)»، و به همین منظور نزد خلیفه وقت رفت و گفت: «بیست هزار اشرفی جهت تو میفرستم و از شما خواهش دارم که فرمان دهی تا بر مسند امامت بنشینم و این مقام از برادرم سلب گردد.» [۳]، ولی حضرت امام حسن عسکری (ع) اجازه هیچگونه تظاهر را به او نداد تا این که بعد از شهادت امام حسن عسکری (ع) و شروع غیبت صغرای امام مهدی، او بار دیگر وقت یافت تا ادعای امامت کند و با دروغ، جمعی را به گمراهی بکشاند و از این رو به جعفر کذاب شهرت یافت.
حضرت امام سجاد (ع) راجع به ملقب شدن امام ششم به «صادق» فرمود: «از نسل پنجم او مردی به نام جعفر متولد میشود که به دروغ ادعای امامت میکند، و نامش جعفر کذاب هست، از این رو به امام ششم، جعفر صادق لقب داده اند.» [۴]ابن بابویه به سند معتبر از ابوالادیان روایت کرده است که من خدمت حضرت امام حسن عسکری (ع) میآمدم و نامههای آن جناب را به شهرها میبردم. بعد روزی در بیماریی که در آن مرض به عالم بقاء رحلت فرمودند، مرا طلبیدند و نامهای چند نوشتند به مداین و فرمودند که بعد از پانزده روز باز داخل سامره خواهی شد و صدای شیون از منزل من خواهی شنید و مرا در آن وقت غسل دهند.
جعفر کذاب کیست؟
روز پانزدهم داخل سامرا شدم؛ صدای نوحه و شیون از منزل منور آن امام مطهر بلند شده است بود. چون به در منزل آمدم جعفر (کذاب) را دیدم که به در منزل نشسته و شیعیان بر گرد او برآمده اند و او را تعزیت به وفات برادر و تهنیت به امامت او میگویند. بعد من در خاطر خود گفتم که اگر این امام است امامت نوع دیگر شده، این فاسق کی اهلیت امامت دارد؛ لیکن که پیشتر او را میشناختم که شراب میخورد و قمار بازی میکرد و طنبور مینواخت. بعد پیش رفتم و تعزیت و تهنیت گفتم و هیچ سؤال از من نکرد؛ در این حال «عقید» خادم بیرون آمد و به جعفر کذاب خطاب کرد که برادر تو را کفن کرده اند بیا و بر او نماز کن. جعفر برخاست و شیعیان با او همراه شدند. چون به صحن منزل رسیدیم، دیدیم که حضرت امام حسن عسکری (ع) را کفن کرده و بر روی نعش (تابوت) گذاشته اند. بعد جعفر پیش ایستاد که بر برادر اطهر خود نماز کند. چون خواست تکبیر بگوید طفلی گندم گون، پیچیده موی و گشاده دندانی مانند پاره ماه بیرون آمد و ردای جعفر را کشید و گفت: ای عمو! بعد بایست که من سزاوارترم به نماز بر پدر خود از تو. بعد جعفر عقب ایستاد و رنگش متغیر شد. آن طفل پیش ایستاد و بر پدر بزرگوار خود نماز کرد.
پس از شهادت امام حسن عسکری (ع)، جعفر مأموران حکومت ستمگر عباسی را جهت تفتیش و تفحص از منزل امام و پیدا کردن امام وقت (عج) به سرای امام برد.
ابوالادیان باز میگوید: روز بعد دیدم گروهی از اهل قم به قصد زیارت امام عسکری (ع) به سامرا آمده بودند. هنگامی مطلع شدند که حضرت از دنیا رفته هست؛ پرسیدند: امروز امام و حجت خدا کیست؟ گروهی جعفر کذاب را نشان دادند؛ اهل قم نزد جعفر آمده و سلام کردند و گفتند: پول زیادی که مخصوص امام (ع) است جهت شما آورده ایم؛ دستور داد پولها را بگیرند. گفتند: ما هر وقت خدمت امام عسکری (ع) میرسیدیم و پولی نقد میآوردیم نام صاحبان پول را حضرت میبردند و حدود مبلغ را از درهم و دینار میفرمود. شما هم اگر امام هستید و جانشین برادر خود میباشید مبلغ و عدد و اسم صاحبان پول را بگوئید. جعفر گفت: مردم از من علم غیب میخواهند، مگر برادرم علم غیب داشت؟ اهل قم گفتند: در این صورت ما پول را نخواهیم داد. همین که به بیرون شهر سامراء رسیدند، پیک امام دوازدهم (عج) با آنان دیدار کرد. بدین ترتیب، آنان به درک فیض دیدار با آن بزرگوار موفق شدند [۵].
مورخین راجع به سرانجام کار جعفر بن علی دو نظر دارند. عدهای بر این باورند که وی تا آخر زندگی بر دعوی دروغین خود پای فشرد و همچنان خود را امام میدانست، ولی بعضی دیگر میگویند که وی از دعوی خود دست کشید و توبه کرد، و شیعیان نیز نامش را از جعفر کذاب به جعفر تائب برگرداندند.
در روایتی از محمد بن عثمان عمری، نائب خاص امام وقت (ع)، آمده که امام دوازدهم در توقیعی به توبه او اشاره نموده و فرموده است که راه جعفر راه برادران یوسف است که آخر توبه کردند.
جعفر عمر کوتاهی داشت و آخر در سال ۲۷۱ قمری در سامراء درگذشت. [۶]
[۲]کمال الدین و تمام النعمة، تصحیح علی اکبر غفاری، ص. ۴۷۶.
[۳]قمی، حاج شیخ عباس، منتهی الآمال، ج. ۲، ص. ۲۶۱ و باب سیزدهم در فصل پنجم.
[۴]دایرة المعارف تشیع، ج. ۵.
[۵]کمال الدین و تمام النعمة، تصحیح علی اکبر غفاری، ص. ۴۷۶.
[۶]دایرة المعارف تشیع، ج. ۵؛ قاموس الرجال، ج. ۲؛ المعارف و المعاریف، ج. ۲؛ دایرة المعارف الشیعیة العامه، ج ۷.
واژه های کلیدی: شهادت امام حسن | شهادت پدر | شهادت | امام حسن عسکری | جعفر کذاب | حضرت مهدی |