اطلاعیه سایت
همانطور که شنیده ایم پیامبر گرامی اسلام در وقت حیاتشان علاوه بر حضرت خدیجه (س)، همسران دیگری نیز داشتند.
همانطور که شنیده ایم پیامبر گرامی اسلام در وقت حیاتشان علاوه بر حضرت خدیجه (س)، همسران دیگری نیز داشتند.
همسران پیامبر یا از دختران روسای قبایل بودند، یا از بیوه هايی که همسران خود را در جنگ از دست داده بودند و یا از کنیزانی بودند که آزاد شده است بودند. ازدواج پیامبر اکرم با هر کدام از این زنان بنا بر مصلحت و دلایل خاص خود بوده است.
در این مطلب تلاش کردیم تا به دلایل تعدد زوجات پیامبر اکرم (ص) بپردازیم، بعد با باشگاه خبرنگاران جوان همراه باشید.
دلیل تعدد زوجات حضرت محمد (ص)
نگاهی به فرهنگ ازدواج عربستان در وقت حضرت محمد (ص)
در وقت پیامبر (ص) فرهنگ ازدواج مردم آن سرزمین، ویژگی‌های خاصی اعم از چادرنشینی، وضع اقتصادی بسیار بد و اسفناک، محرومیت از امکانات طبیعی از یک سو و تمرکز ثروت منطقه در دست بعضی از سران مشرک مکه و طائف، و نیز یهودیان مدینه و اطراف آن، وضع را بر مردم آن سامان بسیار مسئله کرده بود.
آنان به علت فقر مادی و دست و پاگیری دختران در محیطی که هر لحظه آتش جنگ برافروخته بود و نیز به جهت اسیر شدن آنان به دست دشمن های در جنگ و به فحشا کشیده شدن، به دختران علاقه‌ای نداشتند و بعضی نیز آن‌ها را زنده به گور می‌کردند.
با وجود اوضاع ناگوار اقتصادی، گزینش همسر نوعی کمک به خانواده‌ی دختر و یا زن محسوب می‌شد.
همانطور که شنیده ایم پیامبر گرامی اسلام در وقت حیاتشان علاوه بر حضرت خدیجه (س)، همسران دیگری نیز داشتند.
بیشتر بدانید: مبعث چه روزی است؟/ وقایع بعثت پیامبر (ص)
در چنین محیطی، زن بیوه اگر شوهر نمی‌کرد، زشت تلقی می‌شد. به مجرد آن که شوهرش می‌مرد یا از وی طلاق می‌گرفت و عده وفات یا طلاقش سپری می‌شد، شوهری دیگر گزینش می‌کرد؛ همانند اسماء بنت عمیس که اول همسر جعفر بن ابی طالب بود و بعد از شهادت وی همسر ابوبکر شد و بعد از درگذشت وی، به همسری علی بن ابی طالب (ع) درآمد.
در آن سرنوشت ازدواج مهم‌ترین عامل وحدت و پیوند بین قبایل به شمار می‌آمد. با پیوند ازدواج بسیاری از درگیری‌ها فروکش می‌کرد.
اهداف ازدواج‌های پیامبر (ص)
اهداف سیاسی- تبلیغی
از جمله اهداف ازدواج‌های پیامبر (ص)، کسب قدرت سیاسی و اجتماعی جهت تبلیغ، رشد و گسترش اسلام بود.
آن حضرت به علت تحصیل موقعیت‌های بهتر اجتماعی و سیاسی، و پیوند با قبایل بزرگ عرب و جلوگیری از کارشکنی‌های آنان و حفظ سیاست داخلی و ایجاد زمینه مساعد جهت مسلمان شدن قبایل عرب، به بعضی از این ازدواج‌ها روی آورد؛ در جهت این اهداف با عایشه دختر ابوبکر از قبیله تیم، حفصه دختر عمر از قبیله عدی، ام حبیبه دختر ابوسفیان از بنی امیه، ام سلمه از بنی مخزوم، سوده از بنی اسد، میمونه از بنی هلال و صفیه از بنی اسراییل ازدواج برقرار کرد.
دلیل تعدد زوجات حضرت محمد (ص)
پیوند ازدواج مهم‌ترین پیوند اجتماعی به خاص در محیط و فرهنگ عرب جاهلی بود.
بیشتر بخوانید: زندگی نامه پیامبر اسلام (ص)
در آن محیط که جنگ و خون ریزی و غارتگری رواج داشت، بلکه ـ به تعبیر «ابن خلدون» ـ جنگ، خون ریزی و غارتگری خصلت ثانوی آنان شده است بود، پیوند ازدواج بازدارنده از جنگ‌ها، کارشکنی‌ها و عامل وحدت و الفت بود. به همین علت می‌بینیم که آن حضرت با قبایل بزرگ قریش، به خاص با بعضی قبایلی که بیش از دیگران با پیامبر (ص) دشمن بودند، همانند بنی امیه و بنی اسراییل ازدواج می‌کند. ولی با قبایل انصار که خطر این دشمنی وجود نداشت، ازدواجی صورت نگرفته است.
پیامبر (ص) با قبایل متفاوت پیوند خویشاوندی برقرار می‌کند، تا به این ترتیب اتحاد و الفت میان قبایل و پیامبر (ص) زیاد و دشمنی و کارشکنی آنان نسبت به مسلمانان و دعوت پیامبر (ص) کمتر گردد.
همانطور که شنیده ایم پیامبر گرامی اسلام در وقت حیاتشان علاوه بر حضرت خدیجه (س)، همسران دیگری نیز داشتند.
اعراب جاهلی با همه تعصب و لجاجت، خصلتی جوانمردانه داشتند. هنگامی در برابر بت سوگند می‌خوردند، به آن عمل می‌کردند؛ اگر به کسی پناه می‌دادند، با همه قبیله از او دفاع می‌کردند.
آنان جنگ با دو نفر را ننگ می‌دانستند؛ جنگ با هم قبیله و فامیل. به این ترتیب پیامبر (ص) با چند قبیله بزرگ فامیل شد و از این راه توانست بررشد و گسترش اسلام بیافزاید. کوتاه سخن این که ازدواج‌های متعدد پیامبر (ص) یکی از عوامل رشد و گسترش اسلام در آن محیط به شمار می‌آمد و به ازدواج‌های پیامبر (ص) هدف سیاسی بخشید.
رسول خدا با قبایل انصار و مسلمانان مدینه که روگردانی از حمایت پیامبر (ص) در مورد آنان مطرح نبود، ازدواج برقرار نساخت. «گیورگیو» نویسنده‌ی مسیحی می‌نویسد: محمد ام حبیبه را به ازدواج خود درآورد تا بدین ترتیب داماد ابوسفیان، یعنی دشمن مهم خود شده، از دشمنی قریش نسبت به خود بکاهد. در نتیجه این وصلت، پیامبر (ص) با خاندان بنی امیه و هند زن ابوسفیان و سایر دشمن های خونین خود، جنبه‌ی فامیلی و خویشاوندی پیدا کرد. ام حبیبه عامل بسیار مؤثری جهت تبلیغ اسلام در خانواده‌های مکه بود.
دلیل تعدد زوجات حضرت محمد (ص)
رهایی کنیزان
اسلام با برنامه ریزی دقیق و مرحله به مرحله، در جهت آزادی اسیران گام نهاد. رسول خدا (ص) از شیوه‌های خوب و متعدد جهت آزادی اسیران استفاده کرد که ازدواج از جمله‌ی آن هست. جویریه و صفیه کنیز بودند و پیامبر این دو را آزاد کرد؛ سپس با این دو ازدواج نمود تا به این وسیله به مسلمانان بیاموزد که می‌توان با کنیز ازدواج نمود.
جویریه در غزوه بنی مصطلق اسیر شده است بود و در سهم غنیمتی رسول خدا (ص) قرار گرفت. آن حضرت وی را آزاد و سپس با وی ازدواج نمود. این کار حضرت به الگویی جهت یاران و صحابه تبدیل شد و آنان تمامی اسیران غزوه بنی مصطلق را که حدود دویست نفر بودند، آزاد کردند .
بیشتر بخوانید: سه گروه که در روز قیامت از دیدار پیامبر اکرم (ص) محروم می شوند!
بنابراین، یکی از حکمت‌های ازدواج‌های متعدد پیامبر (ص) آزادی کنیزان بود. پیامبر (ص) با این کار به مسلمانان یاد داد که می‌توان کنیز را آزاد و سپس با وی ازدواج کرد.
طرد سنتی از سنت‌های غلط جاهلی
در اسلام پسرخوانده حکم پسر واقعی را ندارد و زن پسرخوانده بر مرد محرم نیست، در حالی که در جاهلیت احکام پسر واقعی را به پسر خوانده سرایت می‌دادند و زن وی بر مرد محرم بود، اسلام این حکم را باطل کرد.
پس نکته‌ای که باید توجه کنیم این است که تلاش کنیم دین اسلام را خوب بفهمیم و به تمام موارد آن جامه‌ی عمل بپوشانیم؛ و فقط به آن قسمت هایش که به نفعمان است توجه نکنیم.
معرفی و زندگی زنان پیامبر (ص)
سوده: حدود یکسال بعد از وفات خدیجه، پیامبر سوده دختر زمعه را به ازدواج خود در آورد. پیامبر در مکه سه زن گرفت خدیجه، عایشه و سوده. با بقیه زن‌ها در مدینه و بعد از هجرت ازدواج کرد.
بیشتر بخوانید: نگاه خاص پروردگار به حضرت محمد(ص) در قرآن کریم
شوهر سوده در مراجعت از دومین هجرت حبشه از دنیا رفت. سوده زن باایمانی بود که با شوهرش به حبشه رفت و عنوان پر افتخار مهاجر را داشت. در آن هنگام که شوهرش را از دست داده بود اگر به سوی خانواده خود که هنوز کافر بودند بازمی گشت، بدون تردید مورد اذیت و آزار و چه بسا کشته شدن قرار می‌گرفت و او را مجبور به بازگشت به کفر می‌کردند. پیامبر با او ازدواج کرد تا از هر گونه اذیت و آزار محفوظ بماند.
زینب دختر خزیمه: پیامبر اکرم وی را بعد از شهادت شوهرش عبدالله بن جحش در جنگ احد به ازدواج خود در آورد. زینب در وقت جاهلیت از زنان بزرگوار و بافضیلت بود. او را «ام المساکین» (مادر بیچارگان) می‌گفتند؛ لیکن به فقرا و مساکین نیکی و مهربانی زیاد می‌نمود. پیامبر با او ازدواج کرد تا آبرو و موقعیتش همچنان محفوظ بماند.
ام سلمه: نام مهم اش هند هست. پیش از آنکه همسر پیامبر شود، در منزل عبدالله ابوسلمه پسر عمه و برادر رضاعی پیامبر بود. عبدالله (ابوسلمه) نخستین کسی است که به حبشه هجرت کرد. ام سلمه دختر ابوامیه، «حذیفه بن مغیره» است و بعد از حضرت خدیجه کبری از جمله با فضیلت‌ترین زنان پیامبر محسوب می‌شود.
وی زنی بافضیلت و متدین بوده هست. بعد از شهادت شوهرش در جنگ احد سن او زیاد بود و عهده دار سرپرستی یتیمانی بود که از شوهر به یادگار مانده بودند. در چنین شرایطی پیامبر با او ازدواج کرد.
صفیه: دختر حی بن اخطب مدیر قبیله بنی نضیر از قبایل یهودی هست. پدر و شوهرش در جنگ خیبر کشته شدند و خودش نیز جزو اسیران جنگ خیبر بود. حضرت او را جهت خویش برگزید و آزادش کرد و سپس با او ازدواج کرد. حضرت با این ازدواج هم او را از ذلت و ذلت رهایی بخشید و هم با این ازدواج خویشاوندی سببی با بنی اسرائیل (یهودیان) پیدا کرد.
پیامبر با صفیه در سال ۷ هجری بعد از جنگ خیبر ازدواج کرد. صفیه قبلاً دو بار شوهر کرده بود به نام‌های سلام بن مسلم و کنانه بن ربیع.
بیشتر بدانید: شخصیت پیامبر اسلام (ص) در کدام موزه‌ها بازتاب یافته است؟
جویریه : بعد از جنگ بنی المصطلق پیامبر با جویریه که اسمش بره و دختر حارث مدیر قبیله بنی المصطلق بود، ازدواج کرد. مسلمانان در اتفاق بنی المصطلق زن و فرزند دویست خانواده را به اسارت گرفته بودند. پیامبر از میان آن‌ها جویریه را به ازدواج خود در آورد . بعد از این تصمیم پیامبر، تمام مسلمانان اسیران را به عنوان اینکه از اقوام پیامبر شده است اند، آزاد کردند.
آزادی اسیران تأثیر خوبی در افراد قبیله داشت و تمام آن‌ها متوجه پیامبر شدند و اسلام آوردند.
میمونه: نام او بره هست. او دختر حارث هلالیه بود. میمونه بعد از وفات دومین شوهرش (ابورهم بن عبدالعزی) خود را به پیامبر هبه کرد، پیامبر او را آزاد کرد و به عقد خویش در آورد.
ام حبیبه: نامش رمله و دختر ابوسفیان هست. او قبلاً زن عبدالله بن جحش بود که در دومین هجرت به حبشه همراه شوهرش بود.
شوهرش در حبشه مسیحی شد، ولی رمله نسبت به اسلام وفادار ماند. ابوسفیان پدر رمله از مخالفان سرسخت اسلام و پیامبر و هر لحظه مشغول دسته بندی و توطئه علیه اسلام بود. پیامبر ام حبیبه را به ازدواج خود در آورد و او را در پناه خویش حفظ فرمود.
حفصه: دختر عمر یکی از زن‌های پیامبر خدا هست. بعد از آنکه شوهرش خنیس بن حذافه در جنگ بدر کشته شد، پیامبر با او ازدواج کرد.
انتهای پیام/
واژه های کلیدی: خانواده | مسلمانان | پیامبر | ازدواج | عبدالله | خانواده | اسلام | پیامبر