به گزارش خبرنگار حوزه موسیقی گروه فرهنگی گروه تحریریه سایت جوان؛ حمید حسین زاده که با نام هنری «هیراد»، میان اهالی هنر و دوستداران موسیقی شناخته شده است هست، خواننده ای است که در سال ۹۶ سری در میان سرهای بزرگان موسیقی پاپ در آورد و با صدا و شعرهای متفاوتش، جایگاه خوبی در میان مخاطبان موسیقی پیدا کرد.

هر چند ابتدا سنتی می خواند و حتی شعر هم می گفت، ولی با قرارداد جدیدی که امضا کرد، زیاد با موج موسیقی کشور همراه شد.

شوخیه مگه؟! ، مسیری پر سختى و آسانى جهت هیراد و داستانی با آخر باز

پرده اول: پرواز در آسمان هنر اول

پایان کم دیده شدن ها و شروع شهرت و شنیده شدن، فرا رسید. هرچه از فعالیت های هنری هیراد می گذشت، وی مشهورتر و حتی محبوب تر می‌شد. ابتدا با پازل بند قطعه «بی تاب» را خواند. «شوخیه مگه»، «یار»، «نیمه جان»، «دلارام» (همراه با پازل بند)، «فراموش کن»، «خدا» و غیره، قطعاتی است که در سال ۹۶ با صدای هیراد، بارها و بارها میان هنر دوستان شنیده می شد.

هیراد با حضور در برنامه دورهمی، محبوب تر هم شد و معدود کسانی که صدایش را نشنیده بودند و یا علاقه خاصی به موسیقی نداشتند، هم با او آشنا شدند.

هیراد ترکیبی از شعر سنتی و امروزی را با ترفندی متفاوت به اثری تازه تبدیل می کرد و قطعه هایی را با این شعرهای می خواند.

سرقت ادبی مسئله‌ای است که این روزها در موسیقی و اخبار اطراف حمید هیراد خواننده کشورمان از آن سخن به میان می‌آید.

پرده دوم: امتحانی بزرگ از جنس انتقاد

عبارات مهم : وزارت بهداشت – شعر و ترانه

سرقت ادبی مسئله ای نیست که به تازگی در ادبیات به وجود آمده باشد؛ این مسئله در تاریخ ادبیات کشور عزیزمان ایران سابقه ای طولانی دارد. دزدی ادبی انواع مختلفی دارد یکی از انواع آن این است که شخصی شعر شاعری را به نام خود انتشار کند. حالا در موسیقی ایران، اتفاق مشابه آنچه در گذشته می افتاد، رخ داده است.

اولین تصویر العمل را در ماه های نهایی سال ۹۶ علیرضا بدیع نشان داد. وی در برنامه «چشم شب روشن» -که از شبکه چهار سیما پخش می‌شود- به دزدی ادبی حمید هیراد از آثار شاعران دیگر اشاره کرد. به دنبال آن صابر قدیمی از طنزپردازان و ترانه سرایان کشورمان در قالب طنز به همین مسئله اشاره کرد.اما آنچه این دو مطرح کردند تا چه اندازه صحت دارد؟!

در اینترنت و از گوشه و کنار، عده ای از شاعران و اهالی شعر و ادب، از دزدی ادبی در شعرهای قطعات حمید هیراد خبر می دادند و از این می گفتند که اشعاری که هیراد به اسم خودش انتشار کرده، دزدی ادبی است.

در اوایل سال ۹۷ شاعران کشورمان کمپینی به نام نه به دزدی ادبی راه انداختند تا به وسیله آن بتوانند از دزدی های ادبی در فضای ترانه و شعر کشور جلوگیری کنند.

علاوه بر ایجاد کمپین نه به دزدی های ادبی، جمعی از شاعران و ترانه سرایان بیانيه ای انتشار کردند. در این بیانیه آمده است:

شوخیه مگه؟! ، مسیری پر سختى و آسانى جهت هیراد و داستانی با آخر باز

«بیانیه‌ی اعتراضی جمعی از شاعران و ترانه‌سرایان به تضییع حقوق مولفین و حواشی ایجاد شده است به وسیله حمید هیراد:

در کشور ما، احترام به حق مالکیت اثار هنری امری‌ست فراموش شده است و درین میان، شاعران بسیاری نیز قربانی آن شده‌اند. از سویی عدم تصویر العمل صنفی نیز به وخیم تر شدن این ناهنجاری انجامیده هست. یکی از وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد، صیانت از آثار ادبی‌ هست. طبیعتا زمانی ‌که این مسئولیت پذیری در قبال آثار کسانی چون مولانا و شهریار تبریزی و سیمین بهبهانی وجود نداشته باشد، شعر و ترانه‌ی امروز نیز از گزند دستبرد نوآمدگان در امان نخواهد ماند.
ما جمعی از شاعران و ترانه‌سرایان ضمن ناپسند دانستن دزدی ادبی و محکوم کردن آن، موارد زیر را که به وسیله #حمید_هیراد خواننده صورت گرفته‌است؛ ناشایست دانسته و خواستار رسيدگی مراجع ذيربط در جهت احقاق حقوق از دست رفته صاحبان آثار به شرح زير هستيم:
۱. استفاده اثر بدون کسب مجوز از صاحب اثر
۲. ضایع کردن حقوق مادی_معنوی شاعران و ترانه‌سرایان
۳. جعل نام و دستبرد در متن بدون اطلاع و رضایت صاحب اثر
۴. تلفیق ابیاتی از شعرای متفاوت بدون کسب اجازه و ثبت تمامیت این کلاژ به نام حمید هیراد در پوستر و صفحه شخصی وی.
۵. هتاكی و طرح داعیه‌ی شکایت از منتقدان و افرادی که در جهت تنویر افکار عمومی اقدام کرده‌اند
در آخر ضمن پافشاری بر مصالح صنفی خویش اعلام‌ می‌داریم که تا احقاق حق یک‌یک شعرایی که به علت نداشتن رسانه‌ای رسا، از گفتار وا مانده‌اند، از کار نخواهیم ماند.

بخشی از امضا کنندگان:
علی آذر، اکبر آزاد، روزبه آزادی، محسن انشایی، علی ایلیا، مهدی ایوبی، سارا بالو، علیرضا بدیع، روزبه بمانی، محمدعلی بهمنی، سعید بیابانکی، امیر پیرنهان، پریا تفنگ‌ساز، امیر توده فلاح، کمال حسینیان، سعید دبیری، الهام دیداریان، رویا دیژن، ایرج زبردست، صابر ساده، هما سعادت، امید صباغ نو، آریا صلاحی، حمیدرضا صمدی، حامد صوفی‌پور، آبا عابدین، ایمان عباس پی، حامد عسکری، اميرحسين مدرس و …

مجمع تخصصی کانون های ادبی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی هم در اعتراض به دزدی های ادبی در فضای ادبیات بیانیه ای را صادر کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است:

بسمه تعالی

سرقت ادبی مسئله‌ای است که این روزها در موسیقی و اخبار اطراف حمید هیراد خواننده کشورمان از آن سخن به میان می‌آید.

گذر رودخانه پرطلاطم وقت قرنهاست پیکره گوهر با ارزش ادبیات این مرز و بوم را صیقل داده و هزاران نفر از با ارزش ترین انسانها هزاران هزار ثانیه،دقیقه و ساعت از با ارزش ترین لحظات عمر خود را صرف حراست و نگهبانی از این گوهر هویت بخش کرده اند.

آنچه در این مسیر پر سختى و آسانى همواره مایه رنجش خاطر و باعث ایجاد زحمت مضاعف جهت دغدغه مندان این عرصه مهم و حیات بخش فرهنگ ما بوده، وجود کج سلیقگی ها، سطحی نگری ها و بدبینی ها بوده است.

در این میان گاهی بروز مقطعی و متاسفانه پررنگ و صدای بعضی جریانها ضربه های سختی به سمت و سوی ذائقه هنری جامعه وارد کرده است و تلاشها و نصایح دلسوزان این عرصه همواره در هیاهو و التهاب موجود نادیده گرفته شده است و حتی مورد هجمه واقع شده است است.

لذا مجمع تخصصی کانون های ادبی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی با توجه به مسئولیت و اهداف مهم خود در جهت ارتقا و هدایت صحیح استعداد دانشجویان این آب و خاک، وظیفه خود می داند پشتیبانی خود را از دلسوزان ادبیات این کشور صرف نظر از هر اسمی اعلام کند و حمایت کامل خود را از جمعی از شاعران کشور که دلسوزانه تلاش در اصلاح مسیر آقای حمید هیراد (از خوانندگان کشور) در اصرار به استفاده ناآگاهانه و ناصحیح از شعرهای شاعران گذشته و حال در آثار این خواننده را دارند، اعلام می کند.

شوخیه مگه؟! ، مسیری پر سختى و آسانى جهت هیراد و داستانی با آخر باز

اما؛

برای روشن شدن زیاد مسئله دزدی ادبی در ادبیات با ناصر پروانی، شاعر در این باره گفتگو کردیم.

ناصر پروانی با اشاره به اینکه از هنگامی اینستاگرام، تلگرام، فیس بوک و … راه افتاد، بحث دزدی های ادبی قوت بیشتری گرفت گفت: خیلی از افراد به واسطه اینستاگرام، تلگرام، فیس بوک و … به مخاطب دسترسی پیدا کردند. در گذشته افراد جهت اینکه به عنوان شاعر شناخته شوند؛ باید کتاب انتشار می کردند. در این سه سال گذشته که استفاده از اینترنت رنگ و رونق گرفته هست، دزدی های ادبی به خصوص در اینترنت دیده می‌شود. دزدی های ادبی منحر به آنچه راجع به خواننده کشورمان هیراد دیده شد، نیست. آنچه الان شاعران روی آن تمرکز دارند دزدی مضمون است شاعری یک مضمون و جلوه خاص شاعرانه را در بیتی می نویسد، فرد دیگری می آید و با زبان دیگری از همان مضمون شاعرانه استفاده می کند. این دزدی اندیشه و نوع تفکر است.

وی افزود: همواره به شاگردانم می گویم خوب است کتاب بخوانید؛ اثار شاعران گذشته و امروز را مطالعه کنید ولی باید به گونه ای بنویسید که نوشته شما به نوعی کپی برداری از این نوشته ها نباشد. چون به ورطه دزدی مضمون می افتید. شاعری واژه ای را به کار می برد، بعد افرادی می‌خواهند به بیراهه روند و از همان واژه در اثر خود استفاده می کنند. عالی ترین راه جهت جلوگیری از دزدی های ادبی این است که تفکر جامعه ما این را بعد بزند. خود من سیزده مجموعه شعر دارم قبل از اینکه کتابم را انتشار کنم شعرم را در جایی نمی خوانم.

این شاعر بیان کرد: راه جلوگیری از دزدی ادبی این است که کتابخوانی و آگاهی عمومی مردم از ادبیات بالا برود؛ با کنترل نمی توان خیلی از دزدی ادبی جلوگیری کرد.

محمدرضا طاهری، هم راجع به مسئله دزدی های ادبی و راهکار جلوگیری از آن می گوید: راهکارهای قانونی جهت جلوگیری از دزدی های ادبی وجود دارد؛ مولفینی که از اثر آن ها دزدی شده است مسئله آن ها قابل پیگیری هست. راهکار مدنی و اجتماعی آن همین موضع هایی است که در برابر دزدی ادبی گرفته می شود. اهالی فرهنگ یک صدا دزدی ادبی را مطرح می کنند؛ این کار بازتاب خواهد داشت کسانی که می خواهند دزدی ادبی انجام دهند، متوجه می شوند چشم هایی است که آن ها را تحت نظر دارد.

وی افزود: هنرمندی که اساسی جهت کارش وجود ندارد می خواهد سریع شهرتی به هم بزند و سلبریتی شود. با فرهنگ و مطالعه آشنایی ندارد و اینجا آن دستگاهی که وی را مطرح کرده، مسئول است.

پرده سوم: به دنبال بازگشت به عقب

پس از این اتفاقات و انتقادات، ما تلاش کردیم که با هیراد مصاحبه ای ترتیب دهیم که چنین اتفاقی رخ نداد و وی هیچ حاضر به مصاحبه در این باره نشد و بعد از مدتی بیانیه ای صادر کرد.

بخشی از متن بیانیه «حمید هیراد» را در ادامه می خوانید:

… چندی قبل هم در مصاحبه مکتوبی، بی آنکه داعیه کارشناسی داشته باشم، گفته بودم که استفاده عینی از بخشی از سروده شاعری یا عوض کردن یافته بیتی از ترانه ای یا بهره مندی محتوایی از شعر سراینده محترمی، منحصر به کار بنده نیست و سابقه ای طولانی در ادب فارسی دارد و نمونه های این بهره مندی اینجانب هم عموما مورد تایید اهالی ادب معاصر، از جمله شورای شعر و ترانه دفتر موسیقی کشور قرار گرفته است و نمونه های این به اصطلاح «تدوین» و پیوند، هرگز با مخالفت این شورا و یا مشروط نمودن تولید این آثار، مواجه نشده اند و طبعا مثل سایر آثار دارای مجوز در این کشور، دارای سابقه های مستند در دفتر موسیقی وزارت ارشاد است.

البته بنده هم به عنوان عضو کوچکی از جامعه هنری این خاک، جهت نشان دادن اعتقادم به ناپسند بودن دزدی ادبی از آثار دیگران و رعایت عرف و ادب، در پیوست معرفی آثار ارائه شده، به خاص در قطعات اخیر، مرجع هر برداشت را هم ذکر کرده و در صورت دسترسی، از شاعر مورد نظر هم کسب اجازه و رضایت نموده ام. ناگفته هم نماند که پرهیز از ذکر نام صریح و همگانی این عزیزان، صرفا به علت فقدان اعتماد کامل به صحت اسامی در محدوده اینترنت و تردید اخلاقی در ضایع شدن حقوق صاحبان حقیقی این آثار بوده است نه نیتی دیگر.

او در پايان بيانيه خود نوشته است: «… شاید قدمی به اشتباه رفته باشم یا کلامی به پختگی نگفته باشم، به گمانم وقت اصلاح شیوه ها و ترمیم غلط های سهوی، هر لحظه فراهم است و همچون امید به لطف واسعه خداوند، هر لحظه می توان امیدوار بود که دنیای گسترده هنر ، جهت ایفای نقش های متفاوت و رساندن نغمه های متفاوت، صحنه هایی بسیار بکر و وسیع دارد.»

پس از این بیانیه، محمدعلی بهمنی، مدیر شورای شعر دفتر موسیقی ارشاد در مصاحبه ای گفت: ایشان (هیراد) اشتباه کرده و عذرخواهی هم کرده هست. از طرفی رضایت بعضی از شاعران که معترض شده است بودند نیز جلب شده است هست. دو شاعر دیگر نیز به زودی حقوق مربوط به آثارشان را دریافت خواهند کرد تا این ماجرا خاتمه پیدا کند.

با این حال باید منتظر باشیم و ببینیم که در آینده نزدیک، اتفاق تازه ای رخ می دهد یا با عذر خواهی هیراد، این ماجرا به آخر رسیده است؟!

گزارش از محدثه محمدپور- علی کریمی

انتهای پیام/

از ماجرای دزدی ادبی تا عذرخواهی هیراد

واژه های کلیدی: وزارت بهداشت | شعر و ترانه | اینترنت | استفاده | موسیقی | جلوگیری | ترانه | بیانیه | انتشار