شان و اهمیت روزه ماه مبارک و خود ماه رمضان در احادیث از دامنه گسترده ای برخوردار است تا آن جا که بر طبق احادیث، ماه شعبان به

به روایت گروه خبری حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی گروه تحریریه سایت جوان؛ روزه ذلت علاوه بر همه معایبی که دارد و عملی حرام در دین مبین اسلام محسوب می شود، در بعد اجتماعی به نوعی عدم احترام به حقوق دیگران هست. لیکن کسی که به صورت آشکار روزه می خورد، هنوز به حقوق شهروندی و احترام به حقوق دیگران در سطح جامعه واقف نیست و این حقوق را زیر پا می گذارد، چنین فردی علاوه بر بی حرمتی به احکام و قوانین اسلامی، به صورت علنی و آشکار بیان می کند که رعایت حقوق دیگران چندان برایش اهمیتی ندارد.

اغلب بشر و بعضی مؤمنان ضعیف الإیمان خواسته یا ناخواسته و تحت تأثیر عواملی چند، به دنبال توجیهاتی جهت فرار از مسؤولیت های الهی خویش هستند. مثلاً جهت هرچیزی که به نفس آنان خوش نباشد، به دنبال دلایل و مستندهای قرآنی می باشند و میگویند” آیا در قرآن آمده است؟” لیکن آنها به دنبال پاسخ نیستند چون که خود میدانند که خیلی از مسائل و احکام مسلّم دینی وجود دارد و هر روزه با آنان مؤمنان سر و کار دارند که به وضوح و مبین در کلام شریف خداوند (قرآن کریم) نیامده بلکه در سنت و سیره پیامبر عظیم الشأن اسلام محمد بن عبدالله صلی الله و علیه وآله و اوصیاء ایشان سلام الله علیهم اجمعین آمده هست. به طور مثال در هیچ جای قرآن عظیم نیامده که نمازهای یومیه چند رکعت و چگونه اقامه می گردد.

اما راجع به روزه آیات احکامی خاص وارد شده است که این بهانه را از کسانی که به دنبال فرار از آن نیز هستند را گرفته و به جز افرادی که دارای عذر شرعی، جسمانی و … دارند، نمی توانند از زیر بار مسؤولیت آن شانه خالی کنند و یا به دنبال توجیه اعمال ناشایست خود باشند.

پس تا دیر نشده این دسته از افراد وظیفه خودشان را با حق الله (روزه یک ماه در سال) را روشن نمایند و فکر فرار را از سرشان خارج سازند؛ به چه دلیل « أَ وَ لا یَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ ما یُسِرُّونَ وَ ما یُعْلِنُونَ »

آیا نمدانند که خداوند آن چه را مخفی کنند و آن چه را آشکار نمایند، می داند؟ به چه دلیل در منظر عموم حرمت ماه خداوند را می شکنند؟ آیا با خدا سرِ جنگ دارند؟ یا فکر می کنند نظام اسلامی روزه را از پیش خود درآورده است؟چرا راه گریز از این وظیفه الاهی را با استدلالهای سخیف و سطحی توجیه میکنند؟ آیا وقت آن نرسیده که دلها با یاد خداوند خشوع و خضوع پیدا کند؟ «أَ لَمْ یَأْنِ لِلَّذینَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللَّهِ»

ضلالت و گمراهی تا کی؟به فکر افتادم از منظر اسلام وظیفه این دسته افراد را از نظر حقوق اسلام مورد بررسی قرار دهم امید است مورد عنایت واقع گردد: روزه گرفتن به غیر از آن که از واجباتی است که مورد اشاره و تصریح قرآن قرار گرفته، در احادیث اهل بیت عصمت و طهارت نیز به عنوان پایه اسلام از آن یاد شده است است.

عبارات مهم : معابر عمومی – ماه رمضان

روزه ماه رمضان یکی از پنج پایه اسلام

امام باقر(ع) می فرماید: «اسلام بر پنج‏ پایه‏ استوار است: ولایت، نماز، زکات، روزه و حج»

روزه ماه مبارک رمضان تا بدان پایه از ارزش و اهمیت در میان واجبات و طاعات خداوند واقع شده است است که امام باقر(ع) از روزه به عنوان یکی از پنج پایه اسلام یاد می کنند.

شان و اهمیت روزه ماه مبارک و خود ماه رمضان در احادیث از دامنه گسترده ای برخوردار است تا آن جا که بر طبق احادیث، ماه شعبان به عنوان مقدمه و زمینه ای جهت آمادگی یافتن جهت روزه ماه مبارک رمضان یاد شده است است.

امام علی(ع): خدا را خدا را در نظر بگیرید راجع به ماه‏ رمضان‏

همچنین امام علی (ع) می فرماید: «خدا را خدا را در نظر بگیرید در باره ماه‏ رمضان‏، که روزه آن سپرى از آتش است.» ماه مبارک رمضان و روزه آن تا آن جا مسئله ای جدی و بااهمیت است که جهت شخص مکلفی که بدون عذر موجه و تعمداً به روزه ذلت بپردازد کفاره در نظر گرفته شده است و این نشان از اهمیت و جایگاه روزه دارد.

با توجه به حرمت ماه مبارک رمضان و ارزش فی نفسه روزه، متاسفانه با صحنه هایی عجیب و رو به گسترش در جامعه مواجه می شویم و آن روزه ذلت و رعایت نکردن حرمت ماه مبارک رمضان و روزه داران این ماه است.

روزه ذلت در ملاء عام گناهی بزرگتر

از جنبه اخلاقی و شرعی روزه نگرفتن در ماه مبارک رمضان یک گناه کبیره هست، ولی خوردن و آشامیدن بی ضرورت در ملاء عام بی احترامی و حرمت شکنی این ماه عزیز بوده و گناهی فراتر از یک روزه ذلت راحت است.

با عنایت به این عنوان روزه گرفتن در دین امری است که ثواب آن مستقیماً منسوب به خداوند است تا آن جا که رسول خدا فرمود: «خداى تبارک و تعالى فرموده است: روزه‏ براى‏ من‏ است‏ و من پاداش آن را می دهم، و روزه‏دار دو شادى دارد، یکى آن گاه که افطار می کند و دیگر آن گاه که به لقای پروردگار عز و جل نایل مى‏شود، و به آن خدایى که جان محمد در قبضه قدرت اوست، هر آینه بوى دهان شخص روزه‏دار، نزد خدا از بوى مشک خوشتر است.

روزه ذلت به معنای کم خردی است

در نتیجه، روزه ذلت و حرمت شکنی ماه مبارک می تواند معنایی بسیار زشت و قبیح داشته باشد تا آن جا که با اندکی دقت در احادیث می توان دانست که حتی روزه ذلت به معنای بی عقلی و کم خردی معنا شده است است.

با توجه به احادیث ذکر شده است می توان دریافت که کسانی که بدون عذر موجه روزه نمی گیرند از نظر دین به نقصان و کمبود خرد مبتلا هستند.

شاید بعضی نگرفتن روزه را نوعی کیاست و زیرکی بدانند، ولی طبق فرمایش صریح پیامبر(ص) افرادی که آخرت را به دنیای خود می فروشند افرادی بی عقل و کم خرد هستند.

فضای ماه مبارک را با روزه ذلت نشکنید

اما توصیه قابل توجه آن است که مسئولان باید با فرهنگ سازی نیرومند و قبل از دست رفتن وقت اجازه ندهند که فضای شهر در ماه مبارک رمضان با روزه ذلت ها آلوده شود.

آموزش و همگانی کردن فرهنگ احترام به ماه مبارک رمضان در رسانه های جمعی باید هرچه سریع تر شدت بگیرد؛ به چه دلیل که نمی توان واقعیت کریه و زشت روزه ذلت در جامعه را کتمان کرد.

بهترین و مناسب ترین راهکار جهت ریشه کن کردن این ناهنجاری اجتماعی را می توان بستر سازی فرهنگی دانست؛ محترم دانستن ماه مبارک رمضان و رعایت حرمت روزه داران باید به وسیله مدارس و رسانه ها در کودکان و نوجوانان نهادینه شود تا در بزرگسالی جامعه شاهد رفتارهایی که از جهت غفلت و بی توجهی باعث حرمت شکنی ماه مبارک رمضان می شود، نباشد.

در قانون مجازات اسلامی به طور دقیق به مجازات روزه ذلت در ملأ عام اشاره نشده ولی در این قانون آمده است که تظاهر به هر عمل حرامی در انظار عمومی، جرم است.

روزه ذلت علاوه بر همه معایبی که دارد و عملی حرام در دین مبین اسلام محسوب می شود، در بعد اجتماعی به نوعی عدم احترام به حقوق دیگران است.

کسی که به صورت آشکار روزه می خورد، هنوز به حقوق شهروندی و احترام به حقوق دیگران در سطح جامعه واقف نیست و این حقوق را زیر پا می گذارد.

چنین فردی علاوه بر بی حرمتی به احکام و قوانین اسلامی، به صورت علنی و آشکار بیان می کند که رعایت حقوق دیگران چندان برایش اهمیتی ندارد.

روزه ذلت عملی حرام است

طبق نظر مراجع تقلید، مسلمانان مکلف باید در ماه رمضان روزه بگیرند ولی بعضی افراد به دلایل مختلفی مانند مسافرت و بیماری از این حکم مستثنی می شوند و در این صورت آنان عمل حرامی انجام نداده اند. بعد به چه دلیل روزه ذلت عملی حرام است؟

دلیل حرمت این عمل یک قاعده فقهی هست. پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: «کسی که حسن و کار خیری انجام دهد و آن را از غیر خدا پنهان دارد، عملش۷۰ برابر می شود نسبت به کسی که عمل حسنه ای را آشکار می سازد و کسی که مرتکب گناهی می شود، اگر آن را فاش و آشکار نماید، مورد غضب خدا واقع می شود ولی اگر آن را پنهان داشت، آمرزیده خواهد شد»

بنابراین علت حرمت روزه ذلت و تظاهر به آن، حرمت شکنی احکام الهی است.

روزه ذلت در قانون

در قانون مجازات اسلامی به صراحت در رابطه با جرم روزه ذلت صحبت نشده هست، ولی در این قانون آمده است که تظاهر به هر عمل حرامی در انظار عمومی، جرم است و دادگاه ها نیز براساس این ماده قانونی، حکم افراد مرتکب را صادر می کنند.

بنا به نظر حقوقدانان عنصرهای مادی تشکیل دهنده این جرم عبارتند از: انجام عمل حرام، انجام علنی و در انظار عمومی و معابر، تظاهر به انجام عمل حرام و عمل حرام.

تظاهر به روزه ذلت به چه معناست؟

بین یک عمل حرام و تظاهر به عمل حرام تفاوت وجود دارد. زمانی که یک فردی بر اثر بیماری توان گرفتن روزه را نداشته باشد عمل حرامی انجام نداده است ولی اگر همین فرد در معبر و در انظار عمومی اقدام به خوردن و آشامیدن کند، عمل او تظاهر به روزه ذلت است و این تظاهر به معنای آن است که عملی با قصد آشکار کردن صورت بگیرد.

ارتکاب عمل به صورت علنی و در انظار عمومی به معنای آن نیست که کسی شاهد عمل بوده باشد بلکه توانایی عمل جهت این که در معرض دید دیگران قرار بگیرد، کافی است.

به همین خاطر تظاهر به روزه ذلت در یک خیابان بدون رفت و آمد هم جرم هست. شاید بتوان شکسته نشدن قبح عمل را حکمت این حکم دانست.

از نقطه نظر قوانین جزایی نیز(ماده ۲۱۴ مکرر قانون مجازات عمومی سابق و قوانین جزایی دیگر) مقصود از ارتکاب عمل به طور علنی، ارتکاب آن در ملأ و منظر عموم هست؛ اعم از این که محل ارتکاب از اماکن عمومی یا اماکنی باشد که معد جهت پذیرفتن عموم و مورد استفاده و مراجعه جمعی یا عموم مردم است ‏از قبیل بیمارستان ها، درمانگاه ها، سالن های نمایش، سینماها، بوستان ها، ‏کارخانه ها، موزه ها، پایانه های مسافربری، فروشگاه ها، اماکن فرهنگی، ‏اماکن ورزشی، کتابخانه های عمومی، مدارس، دانشگاه ها و مراکز آموزشی و پژوهشی، ‏وسایل نقلیه عمومی( اتوبوس،تاکسی، مترو و…)، مؤسسات و شرکت های دولتی و عمومی و ….

تظاهر به روزه ذلت جرم مشهود است

تظاهر به روزه ذلت از جرایم مشهود بوده و برابر ماده ۲۱ قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری امکان دستگیری متهم و حفظ دلایل جرم جهت ضابطین قضایی آینده نگری شده است است.

مشهود بودن جرم جهت برخورد ضابطان قضایی کافی است و جهت پیگیری به این جرم، مستندات و گزارش ماموران ضابطان در کنار بیانات متهم مورد بررسی قرار می گیرند. براساس اصول حقوقی باید احراز این جرم با علت و مدرک اثبات شود.

بر این اساس اگر فردی در حیاط منزل خود روزه ذلت کند هرچند همسایه او را ببیند جرم نیست، ولی اگر خارج از منزل به عمد و به قصد تظاهر مرتکب این عمل شود جرم است و به ضابطان این اجازه داده شده است است که با توجه به ظاهر عمل ارتکابی قضاوت کند و در حالی که تشخیص عمدی بودن و عنصر روانی جرم نادیده گرفته شده است است.

لزوم اثبات عمدی بودن تظاهر به روزه خواری

تظاهر به معنای نشان دادن به عمد و با قصد قبلی هست. زمانی که از تظاهر به عملی حرام صحبت می شود مستلزم اثبات عمدی بودن عمل مرتکب است.

شاید فرد بیماری در شرایط خاصی واقع شده است است و باید راس ساعت دارو مصرف کند و برحسب عادت سهواً و ناخودآگاه در معابر عمومی قرص خود را بخورد، یا به اجبار و اکراه، به علت ضعف و بد حالی مجبور به خوردن نوشیدنی می شود، در این حالت دیگر مشمول مجازات های قانونی نیست.

اما اگر به هر دلیلی یک فرد توان روزه داری نداشته باشد مانند بیماری یا مسافر بودن حق ندارد در انظار عمومی و معابر به عمل روزه ذلت بپردازد و باید خوردن و آشامیدن پنهانی انجام شود.

هر چند احتمال ارتکاب این عمل بر اثر ناخودآگاه و غیرعمدی بودن زیاد است و اثبات این جرم فقط به حسب ظاهر، بسیار سخت است.

آیا استعمال دخانیات روزه ذلت است؟

استعمال دخانیات طبق فتوای اکثریت علما بنا به احتیاط واجب روزه را باطل می کند.

نظر مقام معظم رهبری در این باره چنین است: « بنا بر احتیاط واجب جایز نیست در حال روزه سیگار کشیده شود.

به همین علت سیگار کشیدن عمل حرام بوده و اگر فردی در کوچه و خیابان قبل از اذان مغرب، انواع دخانیات استعمال کند، جرم مشهود محسوب و مطابق با قانون، مأمورین موظف اند با وی برخورد کنند.

هر چند که بر اساس تبصره یک ماده۱۳ « قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات »، نیز مصرف دخانیات در اماکن عمومی یا وسایل نقلیه عمومی جرم بوده و مجازاتی معادل پنجاه تا صد هزار ریال جزای نقدی دارد.

آیا روزه ذلت در ماشین جرم است؟

انجام فعل حرام در معابر و انظار عمومی جرم تلقی می شود. حتی اگر ماشین حریم شخصی تلقی شود باز هم تظاهر به روزه ذلت (خوردن، آشامیدن، استعمال دخانیات و…) در ماشین شامل این حکم می شود به چه دلیل که قانونگذار با آوردن عبارت «در انظار عمومی و معابر» در حقیقت ماشین را تحت شمول این حکم درآورده است.

در این گونه موارد ضابطان قضایی می توانند با مرتکبین این جرم برخورد کنند.

روزه ذلت فرد غیرمسلمان ایرانی

روزه ذلت و در اصل خوردن روزه جهت کسی که بر او روزه گرفتن واجب باشد، حرام هست. کسی که بر او این عمل واجب نیست جرم روزه ذلت هم جهت او مطرح نیست.

اما فرد غیر مسلمان نمی تواند در ملاءعام تظاهر به روزه ذلت کند. با صراحت ماده ۳ قانون مجازات اسلامی که بیان می کند « قوانین جزایی راجع به ی کلیه کسانی که در قلمرو حاکمیت زمینی، دریایی و هوایی جمهوری اسلامی کشور عزیزمان ایران مرتکب جرم شوند اعمال می شود» ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی مشمول افراد غیر مسلمان هم می شود و این افراد مجاز به روزه ذلت در ملاءعام نیستند.

مجازات روزه ذلت علنی

براساس قانون مجازات اسلامی، هر کس علناً در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید به حبس از ۱۰ روز تا ۲ ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

انتهای پیام/