شکنجه جنسی؛ حاصل بهار عربی!

معترضان مصری سال ۲۰۱۱ در میدان تحریر قاهره یکصدا شدند تا در بهار عربی به آزادی و عدالت دست پیدا کنند. اما گزارشی که اخیرا منتشر شده نشان می‌دهد که نیروهای پلیس، نظامیان و نیروهای امنیتی به شکلی کاملا بی‌سابقه علیه زنان خشونت نشان می‌دهند.

به نقل از گاردین، چهار سال پیش قاهره به صحنه‌ای برای نمایش بیلبوردهای بزرگ حقوق بشری تبدیل شده بود. عبارات «آزادی،» «عدالت» و «وقار مردمی مصر» به صورت دیوارنوشته در همه جای شهر دیده می‌شد. جمعیت حاضر در میدان تحریر خواسته‌ها و امیدهای خود را فریاد می‌زدند. اما امروز نقاشی‌های دیواری در شهر کشیده می‌شود تا رد پای هرگونه اعتراض خیابانی را از بین ببرد.

اما تمام ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود. خشونت جنسی علیه زنان از زمان بازگشت نظامیان به قدرت در ژوئیه ۲۰۱۳ به شدت افزایش یافته است. روز سه‌شنبه گزارشی منتشر شد که نشان می‌دهد فرمان صادرشده توسط دولت عواقب مخربی به همراه داشته است. بر همین اساس، فدراسیون بین‌المللی جوامع حقوق بشر (FIDH) گزارش داده که شکنجه جنسی زنان در سطحی وسیع توسط نیروهای نظامی، امنیتی و پلیس مصر صورت گرفته است.

در مصاحبه‌های انجام‌شده با قربانیان و چند NGO در مصر مشخص شد سو استفاده‌های جنسی زیر نظر مقامات رسمی این کشور صورت گرفته است. آزار و اذیت جنسی، تجاوز و تماس شوک برقی و آسیب رساندن به دستگاه تناسلی از جمله موارد شکنجه‌های جنسی بوده است. البته هدف فقط زنان نیستند، بلکه اعضای اخوان المسلمین، دیگر مخالفان سیاسی دولت مصر و همچنین بازداشتی‌های همیشگی، دانشجویان و حتی کودکان نیز متوجه چنین آزار و اذیت‌هایی هستند.

البته شکنجه جنسی در رژیم‌های قدرت‌طلب مانند مصر و برخی از کشورهای جهان عرب چیز جدیدی نیست. مردم محلی برای اینکه کسی را تحقیر کنند از اصطلاح «چشمانش را دربیاورید» استفاده می‌کنند و مدت‌ها است که شکنجه جنسی ابزاری برای آزار و اذیت بوده است. اساسا مسائل جنسی در مصر و کشورهای منطقه تابویی است که با شرمساری گره خورده است، بر همین اساس خشونت جنسی یکی از ابزارهای قدرتمند سرکوب است. شکنجه جنسی زنان مانند تیری است که دو نشان را هدف می‌گیرد، زیرا برای آن زن و خانواده‌اش رسوایی به بار می‌آورد. به علت فرهنگ موجود در این کشورها، حظانت و حفظ نجابت زن همچنان بر عهده شوهر، پدر و برادر  آن زن است.

فدراسیون بین‌المللی جوامع حقوق بشر در گزارش خود می‌گوید دولت مصر از خشونت جنسی به عنوان یک حربه استراتژیک برای حفظ قدرت و سرکوب مخالفان استفاده می‌کند. در این گزارش آمده که سو استفاده‌های جنسی از طرف دولت پشتیبانی شده و خشونت جنسی در فضای دانشگاهی یا بازداشتگاه‌های مخفی نظامی صورت می‌گیرد. در مصر برای هویت‌های جنسی غیرمتعارف قانون خاصی وجود ندارد، با این حال این افراد روانه زندان شده یا کشته می‌شوند. دولت مصر به خود اجازه می‌دهد تا مخالفان اسلام‌گرا را به راحتی سرکوب کند و با سرکوب گروه‌های غیرمتعارف جنسی مانند هم‌جنس‌بازان ادعا کند که محافظه‌کاری را در پیش گرفته است.

فدراسیون بین‌المللی جوامع حقوق بشر می‌گوید که نمی‌تواند به راحتی تمام شواهد این ماجرا را بررسی کند و ببیند افراد محکوم واقعا مجرم بوده‌اند یا خیر. بنابراین جای تعجب وجود ندارد، زیرا مقامات مصری در این روزها مشکل خاصی را سد راه خود نمی‌بینند. آن‌ها چندین اصلاحات مانند قانون آزار و اذیت جنسی را در دستور کار خود دارند تا مخالفت خود را با خشونت جنسی نشان دهند. فدراسیون بین‌المللی حقوق بشر معتقد است که این کار دولت مصر یک «سیاه نمایی و تزویر» است. انجمن ملی زنان مصر یک سازمان دولتی برای دفاع از حقوق زنان است. مروات تالاوی رئیس این انجمن می‎گوید: «غیرممکن است که یک سازمان شبه‌نظامی مانند پلیس مرتکب خشونت جنسی علیه زنان در زندان‌های مصر شود.» فعالان حقوق بشر می‌گویند اغلب این جرائم توسط نیروهای امنیتی دیگر دولت صورت می‌گیرند.

از طرف دیگر، جامعه مدنی مصر از همه طرف تحت فشار است و با شکاف به وجود آمده بین اخوان المسلمین و چندین NGO اوضاع به هیچ وجه بهبود نخواهد یافت، زیرا تهیه مدارکِ دال بر نقض قانون به صورت مستقل توسط هر طرف کار دشواری است. علاوه بر آن، حساسیت عمومی نسبت به خشونت جنسی علیه زنان هم کار را دشوارتر کرده است، زیرا زنان ترجیح می‌دهند به خاطر حفظ آبروی خانواده خود سکوت کنند. البته این مسئله برای انواع سو استفاده‌های جنسی صادق است.

افرادی که قدرت را به دست دارند از شکنجه جنسی استفاده می‌کنند تا قربانیان خود را خشمگین‌تر می‌کنند. ویدیوهای گرفته شده از صحنه‌های تجاوز در گوشی‌های موبایل افسران نوعی رشوه جنسی علیه این زنان است. حتی اگر بخش کوچکی هم از این گزارش‌ها درست باشد، باز هم باید آن را محکوم کرد. مردم مصر در اوضاع کنونی تنها خواستار ثبات هستند. آن‌ها سال ۲۰۱۱۱ نیز به همین دلیل به خیابان‌ها ریختند.

خشونت جنسی در مکان‌های عمومی متوجه زنان بوده و این آمار سیر صعودی داشته است. در سال ۲۰۱۳، یک پژوهش دولتی نشان داد که ۹۹٫۳ درصد زنان مصری در مرحله‌ای از زندگی‌شان مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفته‌اند. در همان میدان تحریر چندین مورد خیابانی و ۶۰۰ مورد تجاوز توسط اوباش گزارش شد که نشان می‌دهد گستره خشونت جنسی علیه زنان تا کجا پیش رفته است.

اما اغلب مصری‌ها چشم خود را بر روی این مسائل می‌بندند، زیرا مبنای فکری آن‌ها این است: «مادامی که خطری متوجه من نشود، با آن کاری ندارم.» به نظر می‌رسد این دیدگاه عمومی بار دیگر در مورد خشونت جنسی علیه زنان مصری تکرار شود