توصیه‌های بانک مرکزی به مخاطبان بازار ارز

نوسانات اخیر قیمت ارز با متغیرهای بنیادین اقتصاد سازگاری ندارد

رئیس کل بانک مرکزی گفت: متاسفانه بعضی تلاش در تشویق مردم به رویگردانی از پول ملی و هدایت آن به بازار ارز، آن هم با ایجاد سراب کسب سود از التهابات و نوسانات بازار ارز دارند.

طی چند ماه اخیر بازار ارز دچار نوسان شده است و قیمت دلار به بیش از٤٧٠٠ تومان هم رسیده هست. نوسان بازار ارز در نیمه دوم سال البته اتفاق جدیدی نیست و با توجه به بعضی عوامل به خاص عوامل فصلی به طور طبیعی هر سال رخ می دهد ولی جهت امسال اوضاع تا حدی متفاوت تر از سال های قبل بوده است.

عبارات مهم : سرمایه گذاری – سرمایه گذار

– در جریان نوسان اخیر بازار ارز تحلیل های متفاوتی راجع به دلایل آن مطرح می شود. از نگاه مدیر کل بانک مرکزی علت این نوسانات چیست؟

واقعیت این است که قیمت ارز یک متغیر مهم و کلیدی اقتصادی است که تحت تاثیر عوامل متفاوت قرار دارد. در یک نگاه می توان گفت که قیمت ارز از یک سو تابع عوامل اقتصادی و متغیرهای بنیادین تاثیرگذار بر آن بوده و از سوی دیگر متاثر از عوامل غیراقتصادی همچون انتظارات و تحولات سیاسی هست. از بعد اقتصادی، رویکرد کلی بانک مرکزی و دولت در زمینه مدیریت بازار ارز طی سال های اخیر این بوده است که ضمن حفظ ثبات در بازار ، قیمت ارز را در جهت متغیرهای بنیادین و تاثیرگذار بر آن هدایت کند. در کنار عوامل اقتصادی باید توجه داشت که قیمت ارز از تحولات سیاسی و مقوله انتظارات نیز متاثر می شود و به همین علت در بعضی از کشورها نظیر کشور عزیزمان ایران شکل گیری انتظارت برخاسته از متغیرهای غیراقتصادی می تواند تاثیرات قابل توجهی بر روند قیمت ارز به همراه داشته باشد.

رئیس کل بانک مرکزی ضمن تحلیل شرایط بازار ارز، ریشه نوسانات اخیر را عوامل غیر اقتصادی دانست و با بیان توصیه هایی به مخاطبان بازار ارز تاکید کرد  

– در این شرایط تحولات اخیر بازار ارز تا چه حد از عوامل بنیادین تاثیر گرفته است؟

برای تحلیل مؤلفه های مؤثر بر قیمت ارز، مورد نیاز است نگاهی به اوضاع متغیرهای اقتصادی داشته باشیم و البته به سایر تحولات سیاسی و انتظاراتی نیز نگاه کنیم. قیمت تورم یکی از مهمترین مؤلفه های تاثیرگذار بر قیمت ارز است که از محدوده ۴۰ درصد در سال ۱۳۹۲ و بعد از ۲۶ سال به محدوده تک رقمی در سال ۱۳۹۵ رسید؛ ضمن این که تولید ناخالص داخلی نیز در این سال رشد دو رقمی داشت. اگرچه در سال گذشته قیمت رشد اقتصادی عمدتا تحت تاثیر تحولات بخش نفت قرار داشت، ولی نتیجه های اولیه در خصوص رشد اقتصادی در سال جاری نشان دهنده آن است که در سال ۱۳۹۶ رشد اقتصادی در روندی فزاینده از ٤.٤ درصد در فصل بهار به ٤.٦ درصد در فصل تابستان رسیده و در نیمه نخست سال نیز رشد اقتصادی به ٤.٥ درصد و رشد اقتصادی بدون نفت نیز به ٤.١ درصد رسیده هست. بررسی اجزای تولید ناخالص داخلی در شش ماهه اول امسال نشان می دهد که ارزش افزوده تمام گروه ها مثبت بوده و ارزش افزوده بخشهای کشاورزی ٤.٢ درصد، نفت ٥.٨ درصد، صنایع و معادن ٤.٥درصد و خدمات ٣.٨ درصد رشد را نشان می دهد. بنابراین اوضاع متغیرهای کلان اقتصادی تاثیرگذار بر قیمت ارز (نظیر تورم و رشد اقتصادی) در دو سال اخیر از روندی مطلوب و مناسب برخوردار بوده هست. از طرف دیگر، نگاهی به روند تراز تجاری نشان می دهد که اقتصاد کشور عزیزمان ایران از مازاد تراز تجاری مناسبی برخوردار بوده و درآمدهای ارزی همواره در سطح بالاتر از نیازهای وارداتی قرار دارد. به علاوه، گشایش های قابل توجه در بحث فاینانس ها که بالغ بر ۴۰ میلیارد دلار خطوط اعتباری فاینانس را شامل شده است است و همچنین گسترش روابط کارگزاری بانکهای داخلی در سطح بین الملل به واسطه برجام، در مجموع چشم انداز مناسبی را جهت ثبات ارزی ترسیم می کند.

تحولات مثبتی که اشاره کردم، در شرایطی ایجاد شده است است که در چند سال اخیر بر خلاف روال سال های گذشته سرکوب مالی در بازار پول که خود منشاء بسیاری از مسائل و گرفتاری های فعلی بانکها است وجود نداشته و با مثبت شدن قیمت سود واقعی، قدرت خرید سپرده گذاران در برابر تورم به خوبی حفظ شده است هست. علاوه بر این، با گسترش بازارها و ابزارهای مالی و بازدهی مناسب آنها، زمینه مناسبی جهت تنوع بخشی به کسب بازدهی مطلوب از بازارهای مالی متفاوت ایجاد شده است هست. همچنین با توجه به خروج بخش مسکن از رکود عمیق سال های گذشته که به تبع زیاد کردن قابل توجه حجم معاملات و تحولات قیمتی این بخش صورت گرفته هست، چشم انداز مثبتی پیش روی سرمایه گذاران در این بخش ایجاد کرده هست؛ بنابراین در حال حاضر وقت های جالب مناسبی به منظور سرمایه گذاری فعالان اقتصادی در بخش های مالی و غیرمالی اقتصاد داخلی وجود دارد. واقعیت این است که مطالعات انجام شده است بر اساس الگوهای متفاوت اقتصادی در داخل و همچنین برآوردهای تازه کارشناسان صندوق بین المللی پول بر این توصیه تاکید دارد که سطوح اخیر قیمت ارز در بازار به وسیله متغیرهای بنیادین اقتصادی توجیه پذیر نیست.

– بنابراین شما اعتقاد دارید که ریشه نوسانات اخیر قیمت ارز در عوامل غیراقتصادی است؟ با این اوصاف با توجه به برجام آیا بیان چنین دلیلی جهت زیاد کردن قیمت ارز قابل دفاع است؟

در مجموع، نگاهی به روند متغیرهای اقتصادی نشان می دهد که نوسانات اخیر قیمت ارز ارتباط معنی داری با تحولات متغیرهای کلان اقتصادی ندارد. همان طور که در سال ۱۳۹۴ نیز علیرغم کم کردن شدید قیمت نفت، علی رغم سایر کشورهای صادرکننده نفت، بازار ارز عمدتا به واسطه استحکام متغیرهای بنیادین اقتصاد و افق مناسب انتظاری آسیب ندید و تحت تاثیر قرار نگرفت؛ لذا علت نوسانات اخیر ارزی را باید در جای دیگری جست وجو کرد که همان مقوله روابط سیاسی و انتظارات مرتبط با آن هست. واقعیت این است که آمریکا به خاص بعد از روی کار آمدن مدیر جمهور جدید، با بهره گیری از جایگاه خود در اقتصاد جهانی، آرامش اقتصاد کشور عزیزمان ایران را نشانه گرفته و با سناریوی ایجاد التهاب تصنعی و تزریق نگرانی در ذهن فعالان داخلی و خارجی به دنبال تضعیف سرمایه گذاری در اقتصاد کشور عزیزمان ایران و عدم انتفاع کشورمان از وقت های پسابرجام هست. باید گفت که علیرغم تلاش های مستمر در حوزه دیپلماسی به وسیله وزارت امور خارجه و به تبع آن گشایش های قابل توجه ایجاد شده است بعد از برجام، کماکان بعضی محدودیت ها در روابط بانکی بین المللی پا بر جا مانده هست. علیرغم وجود استحکام بالای داخلی اقتصاد، اوضاع مثبت تراز تجاری و وجود افق های مثبت در اقتصاد و همچنین ذخایر ارزی مطلوب، تلاش دشمن متمرکز بر این است که اقتصاد کشور عزیزمان ایران در عمل نتواند به نحو مطلوبی از ظرفیت ها و ذخایر خود در رفع التهابات روانی موجود بهره ببرد. ذکر این توصیه مهم است که بسیاری از این محدودیت ها اصولا ارتباطی به برجام نداشته و انتساب نوسانات ارزی اخیر به ضعف برجام در حقیقت در نظر نگرفتن کلیه مولفه های تأثیرگذار بر یک تحلیل قلمداد می شود. به عنوان مثال، ممنوعیت استفاده از دلار، به تحریم های اولیه آمریکا مربوط بوده و ارتباطی به برجام ندارد و البته قرار هم نبوده که برجام وارد حوزه تحریم های اولیه شود. در ضمن ارتقای قوانین و مقررات در جهت مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم نیز مهم و در دست انجام است و در این زمینه بانک مرکزی با هدف زیاد کردن شفافیت و تسهیل در مبادلات مالی بین المللی کارهای مناسبی را در زمینه مقررات مربوط به پولشویی و مبارزه با تامین مالی تروریسم انجام داده هست؛ لیکن کماکان انجام کارهای تکمیلی زیاد در زمینه تصویب قوانین مورد نظر به وسیله مجلس محترم شورای اسلامی مهم است.

بنابراین، سناریوی سیاسی- روانی دشمن های در ایجاد ابهام و تردید میان سرمایه گذاران خارجی در برقراری ارتباط با اقتصاد کشور عزیزمان ایران عمدتا با هدف منصرف کردن آنها از سرمایه گذاری در وقت های بکر و منحصر به فرد اقتصاد کشور عزیزمان ایران صورت می گیرد. قاعدتا با توجه به بازدهی جالب سرمایه گذاری در اقتصاد ما در مقایسه با سایر کشورها، تلاش آنها در ممانعت از پیشرفت اقتصاد کشور عزیزمان ایران عمدتا از مسیر القای کاذب ریسک بالای سرمایه گذاری و به تبع آن بالا بردن هزینه های ورود به اقتصاد کشور عزیزمان ایران انجام می شود. البته اقتصاد ما با اتکا به توان داخلی و به اعتبار ذخایر ارزی مناسب و اصلاح روند متغیرهای کلان داخلی، این تلاشها را ناکام خواهد گذاشت.

توصیه‌های بانک مرکزی به مخاطبان بازار ارز

– در این شرایط، بانک مرکزی در زمینه برقراری ارتباطات مالی بین المللی و رفع مسائل موجود در این زمینه چه برنامه هایی را در دست اجرا دارد؟

باید عرض کنم که بعد از بحران مالی سال ۲۰۰۸ و عوض کردن مقررات احتیاطی در عرصه بین الملل، مورد نیاز است هم راستا با تحولات جهانی، اوضاع نماگرهای سلامت مالی و بانکی در شبکه بانکی داخلی نیز ارتقا یابد. به طور نمونه زیاد کردن نسبت کفایت سرمایه بانک ها، کم کردن نسبت مطالبات غیرجاری و انطباق کامل سیستم گزارشگری مالی با استانداردهای بین المللی موجود در این زمینه از جمله مهمترین مؤلفه های تخصصی تاثیرگذار بر گرایش بانکهای معتبر بین المللی به ایجاد و گسترش روابط کارگزاری با بانکهای ایرانی هست. امید می رود با انجام اصلاحات ساختاری در نظام بانکی به عنوان یک اولویت و ضرورت مهم در اقتصاد ایران، علاوه بر اصلاح شرایط تامین مالی داخلی، نظام بانکی به عنصری چابک و پویا در زمینه مبادلات بین المللی تبدیل شود. لذا در کنار روند مطلوب اقتصادی، کارهای تکمیلی مثبتی نیز در دست انجام است که افق مناسبی را در جهت دسترسی به اقتصاد بین المللی پیش روی ما قرار می دهد.

– شما در تحلیل خود تاکید کردید که نوسانات بازار ارز ریشه در مسایل اقتصادی و بنیادی ندارد و زیاد متاثر از جنبه های روانی و انتظاری هست. در این شرایط چه توصیه ای به مردم و افکار عمومی دارید؟

همانطور که اشاره شد، روش اقتصادی بانک مرکزی و دولت در مدیریت بازار ارز، هدایت قیمت ارز متناسب با اوضاع اقتصادی هست. متاسفانه بعضا ملاحظه می شود که بعضی از افراد و رسانه ها با ارایه تحلیل های بی پایه و ناقص، به طور مستمر و ناخواسته بر کوره التهابات ارزی می دمند و با القای بالاتر بودن قیمت تعادلی ارز از قیمت کنونی، تلاش در تشویق مردم به رویگردانی از پول ملی و هدایت آن به بازار ارز با ایجاد سراب کسب سود از این التهابات دارند. باید به این توصیه دقت کرد که این مسیر دقیقا همان سناریویی است که رسانه های خارجی معاند و دشمن های کشور دنبال می کنند.

رئیس کل بانک مرکزی ضمن تحلیل شرایط بازار ارز، ریشه نوسانات اخیر را عوامل غیر اقتصادی دانست و با بیان توصیه هایی به مخاطبان بازار ارز تاکید کرد  

هموطنان بدانند زمانی که بازارهای سرمایه گذاری داخلی در کشور عزیزمان ایران همگی جالب بوده و سرمایه گذاری در آنها علاوه بر سود مثبت واقعی، رشد و شکوفایی اقتصادی را به دنبال خواهد داشت، اینگونه تلاطمات ارزی و سفته بازی باعث ورود سرمایه به بازار پر ریسکی می شود که در نهایت کلیّت اقتصاد و مردم در آن بازنده خواهند بود؛ به چه دلیل که ثمره این کار عدم پشتیبانی از اقتصاد داخلی، ایجاد فضای نااطمینانی، تضعیف سرمایه گذاری و تولید و همچنین غلبه فعالیت های دلالی بر کار و تلاش سازنده و مولد در اقتصاد هست. البته این به معنی غفلت بانک مرکزی از انجام کارهای مورد نیاز در این زمینه نبوده و ما نیز با بهره گیری از همه توان خویش در استمرار سیاست های اصولی و منطبق با منطق اقتصادی گام بر خواهیم داشت و به جدیت از دستاوردهای اقتصادی دولت حفاظت خواهیم کرد؛ به نحوی که استحکام اقتصاد کشور عزیزمان ایران در میان مدت و بلندمدت با این نوسانات ناپایدار خدشه دار نشود.

از اصحاب رسانه، کارشناسان و دانشگاهیان نیز دعوت می کنم ضمن ارایه تحلیل های واقع بینانه و نقدهای منصفانه، از ایجاد التهاب و نگرانی بی مورد در اذهان عمومی جلوگیری کرده و ضمن ترسیم فضای نقد منصفانه، به عنوان یک ایرانی پشتیبانی از استحکام اقتصاد داخلی و صیانت از ثبات اقتصادی را وظیفه خود دانسته و با هدایت صحیح افکار عمومی در جهت حمایت از اقتصاد ملی گام بردارند.

تاکید می کنم دولت و بانک مرکزی با پایبندی به اصل لزوم هدایت اقتصاد در مسیر صحیح خود، با تمامی قوا در جهت رفع نگرانی های ایجاد شده است و صیانت از ثبات آرامش اقتصاد که متعلق به آحاد ملت هست، اقدام خواهد کرد.

– ولی بالاخره به روند قیمت ارز در آینده اشاره نکردید. نظرتان را در این مورد هم بفرمایید.

توصیه‌های بانک مرکزی به مخاطبان بازار ارز

جواب این پرسش را قبلا نه یک بار بلکه چند بار داده ام. همانطور که توضیح دادم نوسانات اخیر با متغیرهای بنیادین اقتصاد سازگاری ندارد و همواره تلاش بانک مرکزی هدایت قیمت ارز در مسیری منطبق با متغیرهای بنیادین اقتصاد است.

گردآوری: گروه خبر سیمرغ
seemorgh.com/news
منبع: isna.ir

واژه های کلیدی: سرمایه گذاری | سرمایه گذار | ایرانی | اقتصاد | اقتصادی | مرکزی | بازار | ایران | اقتصاد