به گزارش خبرنگارحوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی گروه تحریریه سایت جوان؛قرآن سراسر اعجاز در زندگی مادی و معنوی هست. اگر ما آن را با معرفت تلاوت کنیم، حتماً اثرات آن را خواهیم دید. جهت آگاهی‌ و فهم بهتر و بيشتر آيات قرآن كريم هر شب تفسير آياتی از اين معجزه الهی را جهت شما آماده می‌كنيم.
سوره نساء چهارمین سوره قرآن کریم است و ۱۷۶ آیه دارد. سوره نساء از نظر ترتیب نزول،بعد از سوره ممتحنه واقع شده است است . همانطور که می‌دانیم ترتیب کنونی سوره های قرآن مطابق با ترتیب نزول سوره ها نیست . این سوره در مدینه و بعد از هجرت پیامبر اکرم (ص) نازل شده است است.

عبارات مهم : پیامبران – مسلمانان
این سوره از نظر تعداد کلمات و حروف طولانی ترین سوره بعد از سوره بقره است و به علت اینکه بیشترین مباحث آن راجع به احکام زنان گردآوری شده، به سوره نساء نامیده می شود .

فضیلت و فواید سوره نساء

در فضیلت سوره نساء از پیامبر عظیم الشأن اسلام روایت شده است است: «هر کس سوره نساء را قرائت کند، مانند آن است که بر همه مؤمنانی که میراثی بر جای گذاشته اند، صدقه داده است و اجری همانند آزاد کردن بنده به او خواهند داد و از شرک به دور بوده و در مشیّت الهی، از کسانی خواهد بود که خداوند از آنها در گذشته است». در کلامی از امیرالمؤمنین علی علیه السلام آمده است: «اگر فردی سوره نساء را روزهای جمعه تلاوت نماید، از فشار قبر در امان خواهد بود.» شیخ طوسی قرائت سوره نساء را بعد از نماز صبح روز جمعه، مستحب دانسته است.

تفسیر آیات ۱۲۲-۱۲۴ سوره نساء

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
وَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا أَبَدًا وَعْدَ اللَّهِ حَقًّا وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ قِیلًا
و كسانى كه ایمان آورده و كارهاى شایسته كرده‏ اند به زودى آنان را در بوستانهایى كه از زیر [درختان] آن نهرها روان است درآوریم هر لحظه در آن جاودانند وعده خدا راست است و چه كسى در سخن از خدا راستگوتر است (۱۲۲)
تفسیر :
در آیات گذشته چنین خواندیم : كسانى كه شیطان را ولى خود گزینش كنند، در زیان آشكارى هستند، شیطان به آنها وعده دروغین میدهد و با آرزوها سرگرم میسازد، و وعده شیطان جز فریب و مكر نیست ، در برابر آنها در این آیه آخر كار افراد با ایمان بیان شده است كه : آنها كه ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند به زودى در باغهائى از بهشت وارد میشوند كه نهرها از زیر درختان آن مى گذرد.

(و الذین آمنوا و عملوا الصالحات سندخلهم جنات تجرى من تحتها الانهار).
این نعمت همانند نعمتهاى این دنیا زودگذر و ناپایدار نیست ، بلكه مؤ منان براى هر لحظه آن را خواهند داشت (خالدین فیها ابدا).
این وعده همانند وعده هاى دروغین شیطان نیست ، بلكه وعده اى است حقیقى و از ناحیه خدا(وعد الله حقا)
بدیهى است هیچ كس نمیتواند صادقتر از خدا در وعده ها و سخنانش باشد.
(و من اصدق من الله قیلا)
زیرا تخلف از وعده ، یا به خاطر ناتوانى است ، یا جهل و نیاز، كه تمام اینها از ساحت مقدس او دور است .

لَیسَ بِأَمَانِیكُمْ وَلَا أَمَانِی أَهْلِ الْكِتَابِ مَنْ یعْمَلْ سُوءًا یجْزَ بِهِ وَلَا یجِدْ لَهُ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِیا وَلَا نَصِیرًا
[پاداش و كیفر] به دلخواه شما و به دلخواه اهل كتاب نیست هر كس بدى كند در برابر آن كیفر مى ‏بیند و جز خدا براى خود یار و مددكارى نمى‏ یابد (۱۲۳)

وَمَنْ یعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِكَ یدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَلَا یظْلَمُونَ نَقِیرًا
و كسانى كه كارهاى شایسته كنند چه مرد باشند یا آن در حالى كه مؤمن باشند آنان داخل بهشت مى ‏شوند و به قدر گودى پشت هسته خرمایى مورد ستم قرار نمى‏ گیرند (۱۲۴)
شان نزول :
در تفسیر مجمع البیان و تفاسیر دیگر چنین آمده است كه مسلمانان و اهل كتاب هر كدام بر دیگرى افتخار مى كردند، اهل كتاب مى گفتند پیامبر ما قبل از پیامبر شما بوده است ، كتاب ما از كتاب شما سابقه دارتر است ، و مسلمانان مى گفتند پیامبر ما خاتم پیامبران است ، و كتابش آخرین و كاملترین كتب آسمانى است ، بنابراین ما بر شما امتیاز داریم و طبق روایت دیگرى یهود مى گفتند: ما ملت برگزیده ایم ، و آتش دوزخ جز روزهاى معدودى به ما نخواهد رسید.
(و قالوا لن تمسنا النار الا ایاما معدودة ).
و مسلمانان مى گفتند ما عالی ترین امتها هستیم ، لیکن خداوند راجع به ما گفته است .
(كنتم خیر امة اخرجت للناس )
آیه فوق نازل شد و بر این ادعاها قلم بطلان كشید، و ارزش هر كس را به اعمالش معرفى كرد.

خواندن معنا و تفسير آيات قرآن كريم، به فهم درست آن و عملی كردن دستورات الهی در زندگی‌مان كمک می‌كند.

تفسیر :
امتیازات واقعى و دروغین
در این دو آیه یكى از اساسى ترین پایه هاى اسلام بیان شده است است ، كه ارزش وجودى اشخاص و پاداش و كیفر آنها هیچ گونه ربطى به ادعاها و آرزوهاى آنها ندارد، بلكه تنها بستگى به عمل و ایمان دارد، این اصلى است ثابت و سنتى است تغییرناپذیر، و قانونى است كه تمام ملتها در برابر آن یكسانند لذا در آیه نخست مى فرماید: فضیلت و برترى به آرزوهاى شما و آرزوهاى اهل كتاب نیست .
(لیس بامانیكم و لا امانى اهل الكتاب ).

سپس اضافه مى كند: هر كس عمل بدى انجام دهد كیفر خود را در برابر آن خواهد گرفت و هیچ كس را جز خدا ولى و یاور خویش ‍ نمى یابد.
(من یعمل سوءا یجز به و لا یجد له من دون الله ولیا و لا نصیرا).
و هم چنین كسانى كه عمل صالح بجا آورند و با ایمان باشند اعم از مرد و زن آنها وارد بهشت خواهند شد و كمترین ستمى به آنها نمى شود.
(و من یعمل من الصالحات من ذكر او انثى و هو مؤ من فاولئك یدخلون الجنة و لا یظلمون نقیرا).

و به این ترتیب قرآن به تعبیر راحت معمولى به اصطلاح آب پاك به روى دست همه ریخته است و وابستگیهاى ادعائى و خیالى و اجتماعى و نژادى و مانند آن را نسبت به یك مذهب به تنهائى بیفایده میشمرد، و اساس را ایمان به مبانى آن مكتب و عمل به برنامه هاى آن معرفى مى كند.

در ذیل آیه اول حدیثى در منابع شیعه و اهل تسنن وارد شده است كه بعد از نزول این آیه بعضى از مسلمانان آنچنان در وحشت فرو رفتند كه از وحشت به گریه افتادند لیکن میدانستند انسان اشتباه كار است و بالاخره ممكن است گناهانى از او سرزند، اگر بنا باشد هیچگونه عفو و بخششى در كار نباشد، كیفر همه اعمال بد خود را ببیند كار، بسیار مشكل خواهد شد و لذا به پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) عرض كردند كه این آیه چیزى براى ما باقى نگذارده است ، پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) فرمود: قسم به آن كس كه جانم به دست او است مطلب همان است كه در این آیه نازل شده است ، ولى این بشارت را به شما بدهم كه موجب نزدیكى شما به خدا و تشویق به انجام كارهاى نیك گردد، مصائبى كه به شما میرسد كفاره گناهان شما است حتى خارى كه در پاى شما می خلد!.

سوال :
ممكن است كسانى از جمله و لا یجد له من دون الله ولیا و لا نصیرا:
هیچكس را سرپرست و یاور در برابر گناهان نمى بیند چنین استدلال كنند كه با وجود این جمله مساله شفاعت و مانند آن به كلى منتفى خواهد بود و آیه را علت نفى مطلق شفاعت بگیرند.

تفسیر آیات ۱۲۲-۱۲۴ سوره نساء

پاسـخ :
همانطور كه سابقا هم اشاره كرده ایم ، معنى شفاعت این نیست كه شفیعان همانند پیامبران و امامان و صالحان دستگاه مستقلى در برابر خداوند دارند، بلكه شفاعت آنها نیز به فرمان خدا است و بدون اجازه او، و شایستگى و لیاقت شفاعت شوندگان ، هیچگاه اقدام به شفاعت نخواهند كرد، بنابراین چنین شفاعتى آخر به خدا باز مى گردد، و شعبهاى از ولایت و نصرت و كمك و یارى خداوند محسوب می شود.

انتهای پیام/

واژه های کلیدی: پیامبران | مسلمانان | پیامبر | شیطان | خداوند | قرآن | تفسیر |