به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی گروه تحریریه سایت جوان؛ اینترنت جهت ادبیات هم مانند سایر هنرها کارکرد دوگانه ای دارد. از یک طرف راهی جهت برقراری ارتباط اهالی قلم از جمله شاعران با مخاطبانشان است و باعث می شود شاعر با سلیقه و اندیشه مخاطبانش آشنا شود. این کارکرد مثبت اینترنت جهت اهالی قلم هست. البته یک کارکرد منفی هم دارد و آن هنگامی است که شعری به نام یک شاعر انتشار می شود. این مسئله باعث می شود فردی که شعر را می خواند به اشتباه بیافتد و با اثری جعلی مواجه شود.

مخاطب حرفه ای شعر و فضای ادبیات در این مواقع کمتر به اشتباه و اشتباه می افتد. آشنایی و تسلط او به فضای شعر و ادبیات باعث می شود تفاوت شعرهای جعلی را که به نام شاعران انتشار می شود را با فضای صاحب مهم اثر دریابد. ولی این مهم جهت همه افراد فراهم نیست؛ به علت آنکه یک دسته از مخاطبان، مخاطبان عام ادبیات هستند که تنها جهت کسب لذت ادبی از یک شعر آن را می خوانند و مخاطبان حرفه ای این عرصه به شمار نمی آیند.

امروزه می بینیم شعرهایی را به نام نیما یوشیج، سهراب سپهری، قیصر امین پور یا حسین پناهی در اینترنت انتشار می کنند. این دسته از شعرها، آثار ضعیفی هستند که با بررسی دقیق اثر می توان به جعلی بودن آن پی برد.گاهی هم نیاز به بررسی دقیق اثر ادبی نیست؛ کافی است در مجموعه شعرهای نیما یوشیج اندکی درنگ کنیم متوجه می شویم اثر از وی نیست. البته این یک روی سکه است و انتشار شعرهای جعلی به نام یک شاعر روی دیگری هم دارد.

اشعار کدام شاعران جعل می شود؟

بنابر این گزارش، گاهی می بینیم فردی اثری از یک شاعر را به نام خود انتشار می کند. این مسئله در بین شاعران امروز دیده می شود. شاهد هستیم که شعری از یک شاعر در صفحه ای انتشار می شود و زیر آن نام شاعر را قید نکرده اند یا بدتر از آن شعر را به خود منسوب کرده اند. این مسئله حتی جهت شعرهای انتشار شده است هم اتفاق می افتد.

انتشار شعرهای جعلی به نام یک شاعر در تاریخ ادبیات ما سابقه دارد. در وقت خیام هم کسانی بودند که شعر ضعیف خود را به نام این شاعر انتشار می کردند. این مسئله در آن وقت به این علت رخ می داد که می درخواست کردند شعرشان همه گیر شود و جرات نمی کردند خود را صاحب اثری معرفی کنند که در آن اندیشه هایی شبیه اندیشه های خیام بود. به همین علت است که امروزه به طور یقین نمی توان گفت کدامیک از رباعیات موجود اثر خیام است.

در سرنوشت خودمان می بینیم استاد شفیعی کدکنی با دیده شک به نیما یوشیج می نگرد. او نیما یوشیج را به نوعی کپی کار می داند و معتقد است وی تاریخ سرایش شعرهایش را عوض کردن می داده هست. این را هم می توان نمونه ای از انتشار جعلیات دانست. البته در این باره می توان گفت تاریخ سرایش اثر به وسیله خود شاعر جعل شده است هست. هر چند استادان زبان و ادبیات فارسی به این شبهه شفیعی کدکنی پاسخ داده اند، ولی این مسئله راجع به نیما یوشیج مطرح شده است است.

شفیعی کدکنی در مقدمه کتابش به نام «گزیده شعرهای پرویز ناتل خانلری» می نویسد: «خانلری را در کنار نیما و گلچین گیلانی باید از نخستین شاعرانی به شمار آورد که مفهوم تجدد در شعر را عملا ادراک کردند و جهت به سامان رساندن آن کوشیدند. راستی در برابر حجم انبوه حرف‌هایی که در برابر نیما زده شده‌ هست، عوامل سیاسی و شخصی را بعدها باید از حق آن بزرگ جدا کرد. جهت خانلری هیچ حقی نباید قائل شد؟ هیچ عاقلی نپسندد که چنین داوری داشته باشیم.

فضای مجازی جهت ادبیات هم کارکرد دوگانه ای دارد. از یک طرف راهی جهت برقراری ارتباط اهالی قلم از جمله شاعران با مخاطبانشان است و از طرف دیگر کارکردی منفی هم دارد.

در ادامه این مقدمه آمده است: «خانلری با نمونه‌هایی از شعر نو، که از ۱۳۱۶ (شعر ماه در مرداب) و حتی پیش از آن در ۱۳۱۲ (شعر ستاره صبح) عرضه کرد و نیما، در ارزش احساسات آن شعر را در میان تجربه‌های نو معاصران، دلچسب و حساس خواند، یکی از پیشاهنگان این تحول بوده است و در سال‌های بعد از شهریور ۱۳۲۰ با انتشار شدن نمونه‌های معتدلی از شعر غنایی نو، ذهن‌ها را با ضرورت تجدد در شعر آشنا کرد. حق این است که جمعی از جوانان مایه‌ور آن سالها از طریق خانلری به صورت تجدد در شعر فارسی پی بردند و حق این است که آثار آن روز تولّلی و نادرپور و سایه و مشیری و جمع کثیری از جوانان نوجوی آن سال‌ها، بیش از آنکه متاثر از نیما یوشیج، باشد متاثر از نمونه های شعری خانلری و آراء انتقادی او بوده است.»

اما علت انتشار جعلیات به نام یک شاعر در اینترنت چیست؟ نمی توان گفت فردی بدون علت این کار را انجام می دهد.گاهی فردی گمنام جهت مطرح کردن اثر خود این کار را انجام می دهد. بعد از آنکه شعرش در بین مردم رواج پیدا کرد اعلام می کند شعر اثر اوست. این مسئله موجی را به طرف فرد راه می اندازد و باعث زیاد کردن مخاطبانش می شود.گاهی هم فردی از روی ناآگاهی شعری را که در جایی دیده است بازنشر می کند، بدون آنکه از جعلی بودن یا نبودن آن اطمینان پیدا کند. البته در این بین افرادی هم هستند که اینترنت را مبنای تحقیقات خود قرار می دهند و همین شعرهای را در کتاب می آورند.

آنچه باعث می شود اشعاری جعلی به نام سهراب سپهری، نیما یوشیج یا هر شاعر دیگری انتشار شود رواج یافتن شعر این شاعران در بین مردم هست. امروزه می بینیم شعرهای سهراب سپهری،نیما یوشیج و قیصر امین پور در بین مردم خوانده می شود و این شاعران شناخته شده است هستند. همین امر دلیلی می شود تا بعضی افراد شعر ضعیف خود را به نام این شاعران انتشار کند و اگر اینگونه نیست بعد به چه دلیل در اینترنت شعری به نام خاقانی، انوری، رودکی یا منوچهری انتشار نمی شود.

دلیل دیگر انتشار شعرهای جعلی این است که نظارتی روی صحت مطالبی که در اینترنت انتشار می شود، وجود ندارد. این نبود نظارت باعث می شود عده ای به خود اجازه دهند که هر مطلبی را جدای از درستی یا نادرستی آن در اینترنت انتشار کنند. انتشار جعلیات در اینترنت مسئله ای نیست که بتوان به آسانی با آن مقابله کرد. مقابله با این مسئله نیازمند این است که حساسیت بیشتری نسبت به صحت مطالب انتشار شده است در اینترنت داشته باشیم. حداقل ما مخاطبان اینترنت هر شعری را که به نام شاعری انتشار می شود، نخوانیم یا اگر خواندیم آن را بازنشر نکنیم. این مسئله می تواند اندکی از انگیزه کسانی را که شعرهای جعلی انتشار می کنند،کاهش دهد.

انتهای پیام/

واژه های کلیدی: سهراب سپهری | نیما یوشیج | اینترنت | تاریخ | انتشار | سهراب سپهری | نیما یوشیج | فضای مجازی