به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی گروه تحریریه سایت جوان؛ محمدتقی بهار در دوازدهم ربیع الاول سال ۱۳۰۴ هجری قمری و ۱۸ آذرماه ۱۲۶۵ در مشهد به دنیا آمد.

پدرش میرزا محمد کاظمی، ملک‌الشعرای آستان قدس رضوی در وقت ناصرالدین شاه بود؛ مقامی که بعد از درگذشت پدر، به فرمان مظفرالدین شاه ، به بهار رسید. خاندان پدری بهار خود را از نسل میرزا احمد قصیده سرای مشهور عهد فتحعلی شاه می‌دانند و به همین جهت پدر بهار تخلص صبوری را برگزید. مادرش در یک خانواده گرجی که در دوره عباس میرزا به کشور عزیزمان ایران آمده بودند، متولد شده است بود. مادرش نیز مانند پدر اهل سواد و شعر و دانش بود. می‌گوید که پدرش ترجمه‌های الکساندر دوما را که تازه انتشار شده است بود به منزل می‌آورد و با صدای بلند جهت افراد خانواده می‌خواند و چون خسته می‌شد، مادرش خواندن را ادامه می‌داد.

بهار در چهارسالگی به مکتب رفت و در شش سالگی فارسی و قرآن را به خوبی می‌خواند. از هفت سالگی نزد پدر شاهنامه را آموخت و نخستین شعر خود را در همین دوره سرود. اصول ادبیات را نزد پدر فراگرفت و سپس تحصیلات خود را نزد میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری تکمیل کرد. هنگامی ۱۵ ساله شد، اوضاع کشور یعنی فوت ناصرالدین شاه و روی کار آمدن مظفر الدین شاه چنان بود که پدرش به این نتیجه رسید که با عوض کردن اوضاع دیگر کسی به شاعران اعتنایی نخواهد کرد و تقریباً او را از شعر گفتن منع کرد و تلاش کرد تا وی را به تجارت وادارد.

قصه پرغصه منزل ملک الشعرای بهار

اما این تلاش به دو علت به نتیجه نرسید. نخست اینکه محمدتقی بهار چندان علاقه‌ای به تجارت نداشت و دوم اینکه پدرش در ۱۸ سالگی او درگذشت و موفق نشد که جلوی شاعر شدن او را بگیرد.

بهار در ۱۳۲۸ روزنامه نوبهار را انتشار کرد این روزنامه بعد از چندی به علت مخالفت با حضور قوای روسیه در کشور عزیزمان ایران و مخاصمه با سیاست آن دولت، به امر کنسول روس تعطیل شد. او بلافاصله روزنامه تازه بهار را تأسیس کرد. این روزنامه در محرم ۱۳۳۰ به امر وثوق الدوله ، وزیر خارجه تعطیل و بهار نیز دستگیر و به پایتخت کشور عزیزمان ایران تبعید شد.

بهار در سال ۱۳۳۲ (هجری قمری) به نمایندگی مجلس سوم شورای ملی از حوزه انتخابیه درگز گزینش شد.

در مجلس پنجم بهار در صف مخالفان جمهوری رضاخانی قرار داده شد و معتقد بود که موافقت رضا خان با جمهوری، اسباب تردید مردم شده‌ است و مردم نتیجه چنین جمهوری را دیکتاتوری رضاخان می‌بینند. بعدها بهار در این دوره خطر مخالفت با رضاخان را دریافت و اشعاری ظاهراً در تحسین جمهوری سرود. در آخر دوره ششم مجلس، با استقرار سلطنت رضا شاه دیگر زمینه‌ای جهت فعالیت سیاسی بهار وجود نداشت و او هوشمندانه از سیاست کناره گرفت. وی پیش از آن در تیرماه ۱۳۰۵ به عضویت شورای عالی معارف منصوب شده است بود که این سمت را تا ۱۳۲۲ حفظ کرد.

به مناسبت سالگرد تولد ملک الشعرای بهار سری به خیابان تاریخی وی زدیم. در انتهای بن بست گوهر در خیابان ملک الشعرای بهار خانه‌ای بود که می‌گفتند منزل این شاعر فقید است.

چند روز دیگر هم سالگرد تولد این شاعر فقید هست؛ به همین بهانه سری به خیابان ملک الشعرای بهار زدیم. در آن خیابان به بن بستی رسیدیم به نام بن بست گوهر و انتهای بن بست منزل ای بود که می گفتند منزل ملک الشعرای بهار هست. ولی از اوضاع این منزل تعجب کردیم، چراکه به درب آن قفل زده شده است بود و کاملا به حالت نیمه تخریب رها شده است هست. از همسایه های این منزل راجع به اوضاع منزل ملک الشعرا جویا شدیم. آنها می گفتند ما از پشت بام منزل هایمان که به منزل ملک الشعرا نگاه می کنیم، اوضاع نامناسبی دارد و تقریبا در حال تخریب هست. چند وقت پیش هم شخصی آمد و گفت منزل را خریده ام و میخواهم آن تخریب کنم و منزل ای نوساز بسازم.

این اوضاع تنها جهت منزل ملک الشعرا نیست؛ بلکه منزل چند تن از شاعران دیگر چون پروین اعتصامی و نیما یوشیج هم به همین صورت رها شده؛ در حالی که این منزل ها می توانند به موزه تبدیل شوند. لیکن شاعرانی چون بهار، جهانی هستند و اغلب مردم آنها را می شناسند و حتی علاقه مندند که محل زیستن این شاعران را ببینند.

سوال خبرنگار ما از اهالی خیابان ملک الشعرا این بود که آیا وارث مهم منزل ملک الشعرا را می شناسند یا خیر؛ آنها می گفتند کسی تاکنون به عنوان وارث منزل خود را معرفی نکرده هست. فقط حالا این منزل یک سرایدار دارد که گاهی به آن سر می زند. این در حالی است که باید این منزل ها حفظ شوند؛ لیکن میراث فرهنگی ما هستند. ولی متاسفانه نه شهرداری و نه شرکت میراث فرهنگی به این منزل توجه نمی کنند.

خانه ملک الشعرای بهار در خیابان طالقانی، خیابان ملک الشعرای بهار، کوچه گوهر، پلاک ۹ هست. توصیه قابل توجه درخصوص نامگذاری خیابان مهم به نام ملک الشعرای بهار است که خود نشان دهنده اهمیت و ارزش این شخص و بنای منزل می باشد.

قصه پرغصه منزل ملک الشعرای بهار

بنای موجود در این ملک که به سبک بناهای دوران تجدد و نوگرایی در پایتخت کشور عزیزمان ایران و بعد از احداث خیابان های مطابق با اصول شهرسازی و با شکل تازه ساخته شده، مربوط به آخرهای دوران پهلوی اول بوده و قدمتی تقریبا هفتاد ساله دارد.

شکل بهره برداری از این بنا در حال حاضر نادرست است و استفاده از آن به عنوان انبار لوازم اداری فرسوده به هیچ عنوان شایسته نام بهار نیست. مرکز اسناد ملی به عنوان متولی و بهره بردار، کمترین توجهی به این اثر تاریخی ننموده و با ادامه این روند یکی از اسناد ملی معتبر و تاریخی کشور به فراموشی سپرده می شود.

به مناسبت سالگرد تولد ملک الشعرای بهار سری به خیابان تاریخی وی زدیم. در انتهای بن بست گوهر در خیابان ملک الشعرای بهار خانه‌ای بود که می‌گفتند منزل این شاعر فقید است.

خانه ملک‌الشعرای بهار در سال ۱۳۸۲ به وسیله شرکت میراث فرهنگی و گردشگری با شماره ۱۰۸۶۹ در فهرست آثار ملی کشور عزیزمان ایران به ثبت رسید.

انتهای پیام/

واژه های کلیدی: میراث فرهنگی | روزنامه | خیابان | ایران | ملک الشعرای بهار | خانه تاریخی | شاعر |