به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی گروه تحریریه سایت جوان؛ قرآن سرتاسر اعجاز در زندگی مادی و معنوی هست. اگر ما آن را با معرفت تلاوت کنیم حتما اثرات آن را خواهیم دید. جهت آگاهی‌ و فهم بهتر و بيشتر آيات قرآن كريم هر شب تفسير آياتی از اين معجره الهی را جهت شما آماده می‌كنيم.

سوره آل عمران سومین سوره قرآن کریم است که ۲۰۰ آیه دارد عمران نام سه نفر از اشخاص مشهور بوده است: نام پدر حضرت موسی (ع) پدر حضرت مریم (ع) و پدر حضرت علی (ع )که زیاد به ابوطالب مشهور بوده هست. ولی در این سوره زیاد منظور از آل عمران پدر حضرت مریم و همسرش و حضرت مریم (ع) و حضرت عیسی (ع) هست. این کلمه دو بار در این سوره به کار رفته است.

سوره آل عمران یادآور طبقات و رده هایی از انسان ها است که خداوند متعال آنها را از میان جامعه بشری گزینش و گزینش کرده است و اینان عبارتند از: آدم نوح آل ابراهیم و آل عمران. در این سوره مطالب زیادی از جمله: ماجرای جنگ احد مطالب فراوانی راجع به جهاد مباهله دعوت یهود به اسلام امر به صبر و پایداری بیان فضیلت شهدا و چند دعای قشنگ آمده است.

تفسیر آيات ۴۲-۴۶سوره آل عمران

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

وَ إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَهُ یا مَرْیَمُ إِنَّ اللّهَ اصْطَفاکِ وَ طَهَّرَکِ وَ اصْطَفاکِ عَلی نِساءِ الْعالَمِینَ
و(بیاد آور)هنگامی را که فرشتگان گفتند:ای مریم! همانا خداوند تو را برگزیده وپاک ساخته وبر زنان جهانیان برتری داده است.«42»

نکته ها:

خواندن معنا و تفسير آيات قرآن كريم، به فهم درست آن و عملی كردن دستورات الهی در زندگی‌مان كمک می‌كند.

* کلمه«اصطفی»،هر جا همراه حرف«علی»باشد،به معنای مقدّم بودن و سرآمدشدن است و هر جا بدون آن باشد،به معنای گزینش است.

* در تفاسیر المنار، قرطبی،مراغی،روح البیان و کبیر می خوانیم که سرآمد زنان دنیا چهار نفرند: مریم،آسیه،خدیجه و فاطمه.

در روایات اهل بیت علیهم السلام نیز آمده است که مریم سرآمد زنانِ وقت خود بود، ولی فاطمه علیها السلام سرآمد زنان در طول تاریخ است.[۴۰] البتّه خداوند حکیم هرگاه شخصی را بر می گزیند،به جهت لیاقت ها و قابلیّت های خاص ی اوست.

پیام ها:

۱-فرشتگان،با غیر انبیا نیز سخن می گویند. «قالَتِ الْمَلائِکَهُ یا مَرْیَمُ»

۲-زن می تواند به مقام قرب الهی برسد و خداوند جهت او خبر بفرستد. «إِنَّ اللّهَ اصْطَفاکِ»

تفسیر آيات ۴۲-۴۶سوره آل عمران

۳-حضرت مریم،هم در کمالات برگزیده شد و هم بر سایر زنان برتری یافت.به همین جهت جمله «اصْطَفاکِ» دوباره تکرار شده است است.

۴-حضرت مریم معصوم بوده هست. «طَهَّرَکِ»

۵-حضرت مریم الگوی زنان هست. «اصْطَفاکِ عَلی نِساءِ الْعالَمِینَ»

خواندن معنا و تفسير آيات قرآن كريم، به فهم درست آن و عملی كردن دستورات الهی در زندگی‌مان كمک می‌كند.

یا مَرْیَمُ اقْنُتِی لِرَبِّکِ وَ اسْجُدِی وَ ارْکَعِی مَعَ الرّاکِعِینَ

عبارات مهم : گهواره – فرزند
ای مریم!(به شکرانه این همه نعمت،)برای پروردگارت خضوع کن و سجده بجای آور و با رکوع کنندگان رکوع نما.«43»

نکته ها:

تفسیر آيات ۴۲-۴۶سوره آل عمران

* در آیه ی قبل،خداوند سه کمالی که به مریم علیها السلام داده را یاد کرد:گزینش الهی؛ «اصْطَفاکِ» تطهیر الهی؛ «طَهَّرَکِ» و سرآمد دیگران شدن؛ «اصْطَفاکِ عَلی نِساءِ الْعالَمِینَ» در این آیه سه مسئولیّت از او می خواهد:خضوع و فروتنی؛ «اقْنُتِی» سجده؛ «اسْجُدِی» و رکوع؛ «ارْکَعِی» بعد هر نعمتی مسئولیّتی را به دنبال دارد.

پیام ها:

۱-افراد برجسته باید تواضع و عبادتشان زیاد باشد. «یا مَرْیَمُ اقْنُتِی…» (برای اولیای خدا،عبادات خاص ای سفارش شده است است،همانگونه که جهت پیامبر صلی الله علیه و آله نماز شب واجب بود.)

۲-نماز،رکوع و سجود،بهترین راه شکر است.در آیه ی قبل برگزیدگی خداوند مطرح شد که سزاوار شکر هست. «اصْطَفاکِ… اُقْنُتِی»

۳-عبادت باید تنها جهت پروردگار باشد. «لِرَبِّکِ»

۴-عبادت،مایه ی تربیت انسان است.«ربک»

۵-نمازجماعت وعبادت دسته جمعی،قبل از اسلام نیز بوده هست. «مَعَ الرّاکِعِینَ»

۶-حضور زن در اجتماعات عبادی واجتماعاتی که مردان نیز حضور دارند سفارش شده است هست. «مَعَ الرّاکِعِینَ» به شرط آنکه زنان،مریم گونه واکنش‌ نمایند.

۷-منتخبین وبرگزیدگان،باید همراه توده ها و در متن جامعه باشند،نه جدا و منزوی از مردم. «ارْکَعِی مَعَ الرّاکِعِینَ»

ذلِکَ مِنْ أَنْباءِ الْغَیْبِ نُوحِیهِ إِلَیْکَ وَ ما کُنْتَ لَدَیْهِمْ إِذْ یُلْقُونَ أَقْلامَهُمْ أَیُّهُمْ یَکْفُلُ مَرْیَمَ وَ ما کُنْتَ لَدَیْهِمْ إِذْ یَخْتَصِمُونَ
اینها از خبرهای غیبی است که ما به تو وحی می کنیم،حال آنکه تو نزد آنان نبودی، آنگاه که قلم های خود را(برای قرعه کشی)می افکندند تا(به وسیله قرعه معلوم شود که کدام یک)کفالت مریم را بر عهده بگیرد ونزد آنها نبودی آنگاه که (برای گرفتن سرپرستی مریم)با هم کشمکش می کردند.«44»

نکته ها:

* همان گونه که اشاره شد،پیش از تولّد مریم،مادرش نذر کرده بود که فرزندش خادم بیت المقدّس باشد.لذا بعد از تولّد،نوزاد را در پارچه ای پیچیده به مسجد آورد و به بزرگان بنی اسرائیل گفت:این کودک نذر مسجد است.چون این مادر از خانواده ای بزرگ و محترم بود،برای سرپرستی این نوزاد،نزاع سختی[۴۱]در گرفت و بنا بر قرعه شد.

پیام ها:

۱-انبیا از طرف خدا بر گوشه ای از غیب آگاه می شوند. «مِنْ أَنْباءِ الْغَیْبِ» یکی از جلوه های اعجاز قرآن،گزارشات غیبی و نقل نهفته های تاریخ است.

۲-برخی حکایت های قرآن،تنها از طریق وحی جهت رسول خدا کشف شد و قبل از آن نه در کتابی بود و نه در سینه ای. «مِنْ أَنْباءِ الْغَیْبِ»

۳-یکی از راههای شناخت تاریخ پیشینیان،وحی هست. «ذلِکَ مِنْ أَنْباءِ الْغَیْبِ»

۴-یکی از راههای حلّ اختلاف،قرعه هست. «یُلْقُونَ أَقْلامَهُمْ» امام باقر علیه السلام فرمود: اوّلین کسی که مورد قرعه قرار داده شد مریم علیها السلام بوده،و این قرعه کشی در وقت یتیمی آن حضرت بوده است[۴۲]

۵-یک گذشت از مادر واین همه کرامت جهت فرزند. «نَذَرْتُ… أَیُّهُمْ یَکْفُلُ مَرْیَمَ» مادرِ مریم با آنکه سالها صاحب فرزند نمی شد،ولی به خاطر نذری که کرده است از فرزند دلبندش می گذرد،ودر برابر بزرگان بنی اسرائیل جهت سرپرستی او سر ودست می شکنند.

۶-بزرگان،در قبول مسئولیّت های مقدّس با هم مسابقه می کنند. «أَیُّهُمْ یَکْفُلُ مَرْیَمَ»

إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَهُ یا مَرْیَمُ إِنَّ اللّهَ یُبَشِّرُکِ بِکَلِمَهٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِیحُ عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ وَجِیهاً فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَهِ وَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ
(بیاد آور)آنگاه که فرشتگان گفتند:ای مریم! همانا خداوند تو را به کلمه و نشانه ای از سوی خویش به نام مسیح،عیسی پسر مریم،بشارت می دهد.«45»

او که در دنیا و آخرت آبرومند و از مقرّبان است.

نکته ها:

* در قرآن،از حضرت عیسی به«کلمه»یاد شده است است که در فرهنگ قرآن،به معنای «مخلوق»می باشد.نظیر آیه ی ۱۰۹ سوره کهف که می فرماید: «قُلْ لَوْ کانَ الْبَحْرُ مِداداً لِکَلِماتِ رَبِّی لَنَفِدَ الْبَحْرُ قَبْلَ أَنْ تَنْفَدَ کَلِماتُ رَبِّی» اگر دریاها جهت نوشتن کلمات الهی مُرکّب شوند،دریاها تمام می شوند،ولی کلمات الهی به آخر نمی رسد.

* وصف «وَجِیهاً فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَهِ» در قرآن تنها جهت حضرت عیسی علیه السلام آمده و در مورد شخص دیگری این صفت گفته نشده است.

پیام ها:

۱-گاهی مقام زن بدانجا می رسد که خداوند از طریق فرشتگان با وی سخن می گوید. «إِذْ قالَتِ الْمَلائِکَهُ یا مَرْیَمُ»

۲-فرزند،نعمت است.«یبشّرک»

۳-عیسی فرزند خدا نیست،مخلوق خداست،ولی مخلوقی بس بزرگ و ناشناخته. «بِکَلِمَهٍ مِنْهُ» («کلمه»به صورت نکره آمده که رمز عظمت و ناشناختگی است.)

۴-خداوند جهت اولیای خود قبل از تولّدشان نامگذاری می کند. «اسْمُهُ الْمَسِیحُ»

۵-کسی که از انسان متولّد و دوران جنینی را طی کرده است،چگونه می تواند فرزند خدا باشد؟ «عِیسَی ابْنُ مَرْیَمَ»

۶-وجاهت دنیوی نیز یک ارزش است وکسب آن مانعی ندارد. «وَجِیهاً فِی الدُّنْیا»

وَ یُکَلِّمُ النّاسَ فِی الْمَهْدِ وَ کَهْلاً وَ مِنَ الصّالِحِینَ
(آن فرزندی که به تو بشارت داده شد)در گهواره،(به اعجاز)و در میانسالی(به وحی)با مردم سخن می گوید و از شایستگان است.«46»

نکته ها:

* سخن گفتن در گهواره و پیش گویی از آینده،معجزه ی است از حضرت مسیح. گفتگو در بزرگی، پیشگویی دیگری است که او تا بزرگی زنده خواهد بود.همان گونه که خبر از شایستگی و وارستگی او نیز یک پیشگویی و بشارت است.

پیام ها:

۱-کسی که می تواند به مریم،بدون داشتن همسر فرزند دهد،می تواند در گهواره، زبان کودک او را به سخن گفتن باز کند. «یُکَلِّمُ النّاسَ فِی الْمَهْدِ»

۲-گاهی که خدا بخواهد شخص پاکدامنی را باامدادهای غیبی از اتهام پاک می کند. «یُکَلِّمُ النّاسَ فِی الْمَهْدِ»

۳-با اعجاز خدایی کودکی می تواند خبر رسان الهی باشد. «یُکَلِّمُ النّاسَ فِی الْمَهْدِ» چنانکه امام جواد و امام هادی و امام وقت علیهم السلام در کودکی به امامت رسیدند.

۳-آنجا که خدا بخواهد،کودک همانند بزرگسالان سخن می گوید. «فِی الْمَهْدِ وَ کَهْلاً»

۴-از مادری صالحه چون مریم،فرزندی مثل عیسی پدید می آید.«من الصالحین»

انتهای پیام/

واژه های کلیدی: گهواره | فرزند | عمران | تاریخ | خداوند | تفسیر | سوره | قرآن کریم