به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی گروه تحریریه سایت جوان؛در چگونگی شکل گیری عزاداری سید و سالار شهیدان اقشار مختلفی از مردم نقش های کلیدی و پراهمیتی دارند. شاعران و به طور خاص شاعران آیینی که حس شاعرانه خود را به مهر و محبت اهل بیت گره زده اند از آن جمله اند. نوحه ها و اذکار خوانده شده است در مراسم عزاداری برخاسته از اذهان شاعرانی است که تلاش دارند دین خود را به اهل بیت ادا نمایند. به مناسبت ماه محرم و ایام عزاداری امام حسین (ع) خبرنگار گروه تحریریه سایت با وحید قاسمی شاعر آیینی در رابطه با این نوع شعر و جایگاه آن گفتگو کرده است

بعضی ها نوحه با ترانه های آن ور آبی می خوانند ، در منبر، مداحی و شاعری آفت داریم

نهادهایی که فلسفه ذاتی به وجود آمدنشان حمایت از شعر آیینی بود، متاسفانه حمایت نکردند

امروز اوضاع و جایگاه شعر آیینی را چگونه می بینید؟

عبارات مهم : موسیقی – مداحی
شعر آیینی را باید در دل ادبیات انقلاب رصد کنیم. ادبیات انقلاب در این سی و هشت سال هنوز یک نهال است و به ثمر نرسیده هست. اینکه شعر آیینی امروز جایگاه و ظرفیتی پیدا کرده که نظر طیف وسیعی از مخاطبان را به اهل بیت جلب کرده هست، به دهه ۸۰ بر می گردد که دوستانی شعر آیینی و اهل بیتی را از کلیشه ها و تکرار ها نجات دادند و به ظرفیت تازه ای رساندند. سیدرضا جعفری، علی اکبر لطیفیان،محمد سهرابی و بسیاری دوستان دیگر در دهه ۸۰ این کار را بدون هیچ حمایتی انجام دادند و پرچمدار شاعران جوان تر شدند. هرچند مردها انسانی و سازگار و مجاهدی حق عظیمی بر گردن ادبیات ما دارند.

شاعران جوان در باروری و شکوفایی این مسیر چه جایگاهی دارند؟
بعد از دهه ۸۰ یک سری نهاد ها و شرکت ها در حمایت از این جریان به وجود آمد. بودجه هایی می گرفتند و هم اکنون هم مشغول کارند ولی احساس می کنم اینها به انحراف رفتند. بهتر بود حمایت ها درست انجام می شد و به این شاعران به طرق متفاوت پیگیری می شد چراکه آنها مسائل معیشتی و کاری و بیمه و غیره دارند. بسیاری از همان شاعران آیینی دهه ۸۰ به علت عدم حمایت از این جریان جدا شدند و آنهایی که صورت شدند بیشترشان به علت شعرگویی در شعرهای غیر آیینی شناخته شدند و ادامه دادند و الان به عنوان شاعر اهل بیت شناخته می شوند. درصورتی که آن شرکت ها کار خود را به درستی انجام می دادند، نسل جوان امروز که ادامه دهنده حرکت دهه ۸۰ است اعتبار بهتری داشت و شعر آیینی زیاد می توانست رشد کند ولی رشد نکرد. نهادهایی که فلسفه ذاتی به وجود آمدنشان حمایت از شعر آیینی بود، متاسفانه حمایت نکردند. به عنوان نمونه تصور می کنند اگر شاعر را سالی یک بار به مشهد ببرند رسالت خود را انجام داده ولی اینطور نیست.

تولیدات شعر در یک دهه محرم از تولیدات حوزه موسیقی زیاد است

در زمینه نوحه پیشرفت چندانی اتفاق نیفتاد و امروز در جلسات متفاوت شعر، غزل و مرثیه خوب خوانده می شود ولی در مورد نوحه ضعیف عمل می کنیم. در شورخوانی ها شعرهای ما از درون مایه ضعیفی برخوردارند. علت این اتفاق چیست؟
در حوزه شعر آیینی و اهل بیتی نیروهای زیادی داریم که تولید محتوا می کنند ولی در حوزه نوحه نیروی زیادی نداریم. ضعف تولید محتوا در این حوزه به نبود نیروی کافی برمی گردد. دوستان در حال حاضر حرکاتی انجام می دهند . به عنوان نمونه دوره هایی برگزار می کنند و نسلی را تربیت می کنند.اگر فقط یک دهه محرم را در نظر بگیریم و تعداد کارهایی که تولید می شوند را اگر با تولیدات حوزه موسیقی مقایسه کنیم میبینیم که تعدادشان زیاد است.
به همین علت نوحه در هیئت های ما مغفول مانده و شعرای ما کمتر به آن پرداخته اند؟
متاسفانه نگاهی که اکثریت ما به نوحه داریم این است که نوحه را جدی نمی گیریم. یعنی نگاه دم دستی داریم. به عنوان نمونه شعرا به جای اینکه وقت بگذارند جهت گفتن نوحه، ترجیح می دهند همان وقت را به گفتن شعر دیگر تخصیص داده شده است می دهند که دوام بیشتری دارد. شاعر فکر می کند که خب غزل می گویم خودم می توانم آن را بخوانم و ارائه دهم. در تلویزیون خوانده می شود، در نشریات انتشار می شود و نهایتا شاید به کتاب تبدیل شود ولی اگر یک نوحه بگویم، کاربردش فقط جهت مداح هست. بنابراین به جنبه های ابزاری این قضیه هم فکر می شود.

شاعرآیینی کشورمان با انتقاد از بعضی سبک های ضعیف مداحی به مسائل اطراف شعر پرداخت.

متاسفانه ما در جامعه مذهبی مان ضعف مطالعه داریم

گاهی مداح با گزینش شعری سطح جلسات را ارتقا می دهد.شعر چگونه می تواند معرفت حسینیف انقلابی و اسلامی را به جلسات و مستمعین القا کند؟
وقتی شعری از نظر محتوایی غنی باشد، مطمئنا سطح جلسات را بالا می برد. ولی غنی بودن شعر به اتفاقات درونی، معنوی و شخصیتی شاعر بر می گردد. هنگامی شاعر شعری را می نویسد، شعر تولید شده است نگاه معرفت شناسی و امام شناسی شاعر هست. هنگامی شاعری در حوزه مطالعات اسلامی دانش زیادی دارد با شخصی که به عنوان نمونه در سال هیچ مطالعه ای ندارد و آنچه شنیده است از زبان مداح هست؛ قابل قیاس نیست. متاسفانه ما در جامعه مذهبی مان ضعف مطالعه داریم. مستمع باید هنگامی پای منبر اهل بیت می نشیند؛ داشته های ذهنی اش را مرور کند که از یادش نرود نه اینکه بیاید که یاد بگیرد. همه انسان ها دچار اشتباه می شوند ممکن است جهت مثال خود من بر روی منبر غلط های یا خطایی داشته باشم.امروز هم در منبر هم در مداحی هم در شاعری آفت داریم. دوستان شاعر ما حتما باید یک استاد اخلاق داشته باشند.

بعضی شعرها می مانند. آیا خودسازی بر دوام شعر تاثیرگزار است؟
بعضی شعر ها هنگامی خوانده می شوند، می بینیم که نمی توانیم با هیچ خط کشی آن را اندازه گیری کنیم. چون این شعر مشخص است از جای دیگری آمده هست. به قول معروف کوششی نبوده بلکه جوششی بوده و جهت همین ماندگار هست. در جلسات شعر خوانی در محضر حضرت آقا دیده ایم بعضی شعرها هنگامی خوانده می شود کار صد منبر را انجام می دهند و تحول عجیب قلبی در محبان اهل بیت ایجاد می کنند. هنگامی شاعر یک استاد اخلاق داشته باشد خواه ناخواه در مسیر اخلاق پرهیزگاری و خودسازی قرار می گیرد و به توفیقاتی می رسد.

بعضی ها نوحه با ترانه های آن ور آبی می خوانند ، در منبر، مداحی و شاعری آفت داریم

بعضی ها نوحه با ترانه های آن ور آبی می خوانند

با توجه به اینکه در ماه محرم هستیم اکثر مداحان دنبال شعر هستند. ملاک های گزینش شعر خوب چیست؟
اول اینکه ببیند نیاز جلسه چیست؟ جهت مثال در یک جلسه میانگین سن حاضران بیست تا بیست و پنج سال هست. نیازشناسی آن جلسه خواه ناخواه با میانگین سنی بالاتر تفاوت می کند. همچنین شعر باید از نظر امام شناسی، معرفت شناسی و از نظر قواعد ادبیاتی درست باشد. پیشنهاد من به دوستان مداح جوان این است که جهت اینکه عالی ترین تاثیر در جلسه را داشته باشند، شعرهایی را گزینش کنند که به زبان معیار ما نزدیک باشد چراکه مخاطب بهتر می تواند با آن ارتباط برقرار کند. بعضی دوستان زبان شعری کهنی دارند و درک این جهت جوانان و نوجوانان سخت است.

در سال های اخیر دیده ایم که نوحه ای یا شعری را بر اساس موسیقی تیتراژ یک سریال می نویسند و مداح آن را اجرا می کند. به نظر شما در این صورت تاثیرگزاری آن شعر عوض کردن می کند؟
این به محتوای اثر بر می گردد. اگر موسیقی یک کار دینی مثل مختارنامه مد نظر باشد، مستمع با یک واقعه ای مثل عاشورا ارتباط می گیرد. ولی گاهی موسیقی تیتراژ یک سریال طنز را تبدیل به محتوای اهل بیتی می کنند که جای فکر کردن دارد. بعضی ها نوحه با ترانه های آن ور آبی می خوانند و باعث می شوند که شنونده به جای آنکه به محتوای مقدس شعر توجه کند به موزیک و آن خواننده فکر کند و این کار اصلا پسندیده نیست.

در رابطه با حضور در جلسات شعرخوانی در محضر رهبر انقلاب و حال و هوای آن بگویید؟
پیش حضرت آقا خواندن آرزوی هر شاعری است که در حوزه اهل بیت و آیینی کار می کند.البته سختی هایی دارد چراکه ایشان به شدت در حیطه شعر و شاعری تبحر دارند. در اجرا یک سری تکنیک هایی است که می شود با استفاده از آن ضعف شعری را بپوشانیم ولی در محضر حضرت آقا اینگونه نیست و باید شعر نیرومند داشته باشیم. بحث دیگر در این رابطه این است که بعد از اجرا در بیت، شخص شانیت خاضی پیدا می کند و مورد توجه رسانه ها قرار می گیرد بنابراین مواظبت هایی مورد نیاز دارد و اینکه باید یک سری رفتارها را کنار گذاشت و زیاد به کارهایش توجه کند.
در بین اشعارتان کدام را خیلی دوست دارید؟
من شعر مدحی زیاد از مرثیه دارم. همچنین در حوزه پژوهش های تاریخی کار می کنم و چند کتاب در این زمینه نوشته ام. ولی مردم من را به عنوان مرثیه سرا می شناسند. من اعتقاد دارم کارم باید در قالب و بسته بندی کتاب به دست مردم برسد. کسی که کتاب را می خرد زیاد خواهان محتواست. تلاش می کنم کمتر مرثیه بگویم . علت آن هم اینترنت است که شعرهای در دسترس همه هست. جهت جا انداختن یک شعرعناصر مختلفی مثل تجربه ، معرفت و مطالعه دینی وجود دارد. تلاش می کنم شعر هایم را در اینترنت قرار ندهم. از طرف دیگر چون صنعت نشر ما به شدت ضربه خورده و مردم رغبتی به کتابخوانی ندارند ترجیح می دهم از کانال ها فاصله بگیرم و به دوستان دیگرذ نیز همین را توصیه می کنم.

انتهای پیام/

شاعرآیینی کشورمان با انتقاد از بعضی سبک های ضعیف مداحی به مسائل اطراف شعر پرداخت.

واژه های کلیدی: موسیقی | مداحی | منبر | شاعری | محرم۹۶ | وحید قاسمی | علی اکبرلطیفیان |

بعضی ها نوحه با ترانه های آن ور آبی می خوانند ، در منبر، مداحی و شاعری آفت داریم