خوابی که جهت کردستان دیده اند

میثم خدمتی: مایکل نایتز کارشناس مسائل خاورمیانه در مؤسسه ی خاور نزدیک واشنگتن در مقاله ای اشاره می کند که «روی برگه های همه پرسی این سؤال نوشته شده است است: آیا موافقید که اقلیم کردستان و مناطق کردی خارج از محدوده ی رسمی اقلیم به یک کشور مستقل تبدیل شود؟». شاید فرض کنیم منظور از «مناطق کردی خارج از محدوده ی رسمی اقلیم» مناطقی باشد که حکومت اقلیم و حکومت مرکزی عراق بر سر آنها درگیر کشمکشند ولی این فرض پایه های چندان محکمی ندارد.

عبارات مهم : رژیم صهیونیستی – مسعود بارزانی
بعد از حمله ی داعش به شمال عراق و همکاری پیشمرگه ها در آزادسازی آن، کنترل بخش های وسیعی از سرزمین های غیرکرد عملاً به دست حکومت اقلیم افتاد و همین برگ برنده موجب شد با شتاب بیشتری به سمت تحقق وعده ی برگزاری همه پرسی بروند.

تعبیر خواب «کشور کردستان»

«مناطق کردی خارج از محدوده ی رسمی اقلیم» کجاست؟

بارزانی در گفت وگو با بی.بی.سی راجع به ی اینکه بعد از همه پرسی استقلال اقلیم کردستان احتمال دارد مناطق کردنشین سه کشور همسایه نیز ادعای استقلال کنند گفته است: «ما معتقدیم آنها هم باید از راه صلح و بسته به شاخصه های خودشان و با کشورهای خود به توافق برسند و مسالمت آمیز مسئله خودشان را حل کنند. این راهِ درست هست. ما از حقوق آنها حمایت می کنیم ولی آنها باید مسئله خودشان را با کشورهای متبوعشان حل کنند».

او راجع به ی وضع روز بعد از همه پرسی نیز می گوید: «این قدم اول است… بعد ما وارد گفت وگو می شویم؛ بخصوص با بغداد. چون می خواهیم با خوشی و تفاهم بر سر مسئله ی مرزها، آب و نفت به یک توافق مناسب برسیم. ما این کار را انجام می دهیم ولی اگر طرف برابر قبول نکرد آن مسئله ی دیگری است… ما تلاش می کنیم گفت وگو ادامه پیدا کند و هیچ وقت موافق تندی و خشونت نیستیم».

ولی حکومت اقلیم کردستان با داشتن حدود ۳۰ شبکه تلویزیونی و چندین وبسایت و رادیو که زیاد آنها از اربیل –مرکز اقلیم کردستان- اداره می شوند، برد رسانه ای قدرتمندی دارد که از طریق آنها افکار عمومی را جهت «آینده» آماده می کند. جهت نمونه شبکه ی تلویزیونی «روداو» نزدیک به مسعود بارزانی، که حامی سیاست های حزب دموکرات است و از اربیل روی آنتن می رود، در برنامه های خبری خود نقشه ی کردستان را به گونه ای ترسیم می کند که تنها در خیال پان کردیست ها می گنجد و سنخیتی با مرزهای سیاسی-جغرافیایی موجود ندارد.

در این نقشه «کردستان» شامل تمام بخش های کردنشین شمال عراق، شمال غرب و غرب ایران، شمال سوریه و جنوب غرب ترکیه هست؛ درواقع هنگامی شکبه ی تلویزیونی حامی حزب بارزانی از کردستان حرف می زند، از جغرافیایی می گوید که حاصل تجزیه ی چهار کشور و شکل گیری «کشور کردستان» است که تناسبی با سخنانی که بارزانی در مصاحبه با بی.بی.سی به زبان آورده ندارد.

نقشه ی جعلی کردستان که نشان می دهد که کردستان از نظر پان کردیست ها شامل چه محدوده ای است

«حق تعیین سرنوشت» و آنچه دموکرات ها از اسرائیل یاد می گیرند

وبسایت کردی «روداو» در گزارشی به مقایسه ی کردها و قوم یهود می پردازد و از زبان یک «کردِ یهودی» می نویسد: «ما جهت دنبال کردن آزادی مان باید به وسیله یهودی ها تشویق شویم؛ تاریخ و مبارزات ما بسیار شبیه یکدیگرند. ما باید از اسرائیل یاد بگیریم» و در آخر نیز از قول یک نویسنده و فعال سیاسی صهیونیست نتیجه گیری می کند که این رفراندوم «فرصتی جهت رشد» کردهاست و دوباره تأکید می کند که باید «از اسرائیل یاد بگیریم».

به گفته ی یکی از نمایندگان مجلس اسرائیل در مصاحبه با روزنامه ی «جروزالم پست»، هیئتی از جانب اقلیم کردستان به اسرائیل رفته و از مقامات رژیم صهیونیستی خواسته که از راه لابی با مقامات آمریکایی آنان را متقاعد کنند که با این همه پرسی مخالفت نکنند. در واقع چشم امید سران اقلیم کردستان در منطقه تنها به رژیم صهیونیستی دوخته شده است است.

وقتی جهت دهی رسانه های حزب دموکرات را کنار این واقعیت بگذاریم که اجماع جهانی مخالف طرح استقلال اقلیم کردستان است و رژیم صهیونیستی تنها حامی این همه پرسی بوده است و حتی ایالات متحده به عنوان بزرگترین حامی و متحد اسرائیل -لااقل در ظاهر- از این اتفاق استقبال نکرده و آن را به زیان روند مبارزه با داعش دانسته هست، نتیجه ای جز قوت گرفتن بدبینی به این مناسبت حاصل نمی شود.

شاید بارزانی به عنوان صورت ای که سابقه ی سال ها مبارزه با سلطه و ستم علیه کردها را پشت سر دارد، فردی «آزادی خواه» به نظر برسد که هدفی جز خدمت به مردم غیور و زحمت کشیده ی کرد ندارد، ولی باید دید پشت پرده ی این حمایت اسرائیل از تجزیه ی یک کشور مستقل و رابطه ی آن با طرح «خاورمیانه ی جدید» چه راهبردی نهفته است.

به نظر می رسد بعد از فروکش کردن بحران داعش که از ابتدا شواهدی از همدستی آن با رژیم صهیونیستی وجود داشت، حالا این رژیم خوابی تازه جهت استمرار بحران در منطقه دیده هست. گرچه برگزاری این همه پرسی ظاهراً مربوط به جغرافیای محدود و مشخصی است ولی از منظر قومی احتمالاً سه کشور را نیز درگیر بحران های تازه می کند. وقت طلبی بارزانی بیش از آنکه اقدامی جهت تعیین آینده کردها باشد، در جهت طرح خاورمیانه ی تازه است که خواه ناخواه منجر به مشروعیت بخشی به کارهای جدایی طلبانه می شود و نتیجه ای جز زیاد کردن تحرکات مرزی، درگیری های داخلی و نهایتاً افزایش بحران در منطقه ندارد.

چرا همه پرسی استقلال غیرقانونی است؟

بارزانی از سال ۲۰۰۵ ریاست اقلیم کردستان را برعهده دارد و بیش از دو سال است که مدت قانونی ریاست او به آخر رسیده و باید در یک انتخابات آزاد فرد دیگری جایگزین او می شد ولی درحالی که پارلمان اقلیم کردستان به علت اختلافات داخلی قریب به دو سال تعطیل بوده، با رأی کمیسیون قضایی وزارت دادگستریِ دولت خودش، مجدداً به کرسی ریاست این اقلیم تکیه زده است.

گرچه ریاست او بر اقلیم کردستان با شائبه ی غیرقانونی بودن همراه بوده و مخالفان بسیاری هم بین احزاب رقیب داشت، ولی با حمایت حزب «اتحادیه ی میهنی کردستان» -خاندان طالبانی ها، قدرت دوم اقلیم کردستان- بار دیگر به قدرت رسید و حالا قصد دارد همه پرسی ای برگزار کند که به علت عدم رضایت دولت مرکزی عراق، نقض آشکار قانون اساسی این کشور است.

گذشته از اینکه برگزاری یک همه پرسی قانونی، نیازمند وجود پارلمان و حکومتی قانونی است که قوانین مربوطه، شیوه ی اجرا و نظارت بر انجام آن را به بر عهده بگیرند، تنها توجیه بارزانی جهت برگزاری همه پرسی این است که «مردم ما می گویند که می خواهیم استقلال یابیم».

اما بارزانی راجع به ی مغایرت برگزاری همه پرسی با قانون اساسی نیز استدلال می کند که ابتدا دولت مرکزی بوده که با نادیده گرفتن اصل ۱۴۰ قانون اساسی عراق (حل مسئله ی مناطق مورد اختلاف بین منطقه کردستان عراق و دولت مرکزی) قانون را نقض کرده و حالا دیگر چیزی جهت پایبندی وجود ندارد. این در حالی است که نیروهای پیشمرگه سه سال قبل وارد کرکوک شدند؛ این شهر از مهمترین مناطق مورد مناقشه است که بخش زیادی از جمعیت آن را اقوام غیرکرد تشکیل می دهند و بارزانی آن را به عنوان «سمبل همزیستی اقوام» می خواهد. بارزانی همان وقت گفت ماجرای حل مسائل مورد اختلاف -از نظر حکومت اقلیم- تمام شده است است.

او معتقد است «همه پرسی آخر دنیا نیست و مذاکرات جدی بعد از همه پرسی شروع خواهد شد، آنها به ما می گویند همه پرسی را برگزار نکنید و وارد گفت وگو شوید، سؤال این است که در مورد چه چیزی گفت وگو کنیم؟».

این درحالی است که اقلیم کردستان عراق از سال ۱۹۹۱ با قیام علیه رژیم صدام بصورت خودمختار اداره می شود و بعد از سرنگونی صدام در سال ۲۰۰۳ نیز با مداخله ی آمریکا و توافق حکومت مرکزی این اقلیم مستقل باقی ماند و سالیانه ۱۷ درصد کل بودجه عراق را به خود تخصیص داده شده است می دهد. در کنار این حکومت اقلیم کردستان کنترل استخراج و فروش منابع نفتی شمال عراق را هم در اختیار دارد.

در چنین وضعی با داشتن کنترل سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی اقلیم، دریافت بودجه، کنترل منابع نفتی، آزادی حزبی، داشتن نماینده در پارلمان مرکزی و تعیین کنندگی در معادلات سیاسی عراق و منطقه، برگزاری این همه پرسی را از هر زاویه که بررسی کنیم، به نظر می رسد بیش از آنکه احقاق حقوق یک «ملت» باشد، در عالی ترین حالت فریب افکار عمومی است.

بخش قرمز رنگ منطقه ی رسمی اقلیم کردستان، بخش میانی مناطق تحت تصرف آنها و بخش پایینی آن مناطق مورد ادعای حکومت اقلیم کردستان را نشان می دهد.

آینده، بعد از اعلام نتیجه های همه پرسی

گرچه مقامات کرد بارها تأکید کرده اند رأی مثبت کردها به سؤال همه پرسی ضرورتاً به معنی اعلام استقلال فوری نیست، ولی تلاش می کنند از این طرق ابتدا حمایت های بین المللی را جذب کنند و در روندی گام به گام به سوی تشکیل کشوری مستقل بروند؛ کشوری که مشخص نیست تنها شامل اقلیم کردستان است یا خیر.

در هر حال چنین کارهای جدایی طلبانه ای بخصوص در اوضاع کنونی عراق و خاور میانه، پیامدی جز زیاد کردن تنش سیاسی – امنیتی، افزایش قوم گرایی و حتی جنگ های داخلی نخواهد داشت؛ اتفاقاتی که بیش از آنکه دلخواه قومی خاص باشد، پسند دشمن های صلح و ثبات در منطقه است.

با وجود مخالفت های گسترده ی جهانی با این همه پرسی، حکومت اقلیم کردستان کار خود را کرده و حالا باید نشست و منتظر پیامدهای آن بود. به نظر می رسد بارزانی که پیشتر گفته بود: «اصلاً چه موقع اینجا امنیت و آسایش داشته که ما از به هم خوردنش بترسیم؟ کی عراق یکپارچه بوده که الان از به هم خوردنش بترسیم»، چندان دلواپس اوضاع خارج از مرزهای اقلیم نیست و حتی حاضر است با حکومت مرکزی عراق وارد نبرد مسلحانه شود.

حیدر العبادی -نخست وزیر عراق- صراحتاً اعلام کرده اگر همه پرسی منجر به خشونت شود، بغداد آماده ی دخالت نظامی خواهد بود. بارزانی هم در جواب گفته امیدوار است کردها ناچار نباشند بجنگند، ولی اگر کسانی بخواهند به اسلحه متوسل شوند، با آنها مقابله خواهند کرد.

گردآوری: گروه خبر سیمرغ
seemorgh.com/news
منبع: isna.ir

اگر حکومت اقلیم کردستان از سلاح‌هایی که جهت مبارزه با داعش در اختیار گرفته، جهت تعبیر خواب «کشور کردستان» استفاده کند نباید تعجب کرد.

واژه های کلیدی: رژیم صهیونیستی | مسعود بارزانی | اسرائیل | استقلال | کردستان | برگزاری | کنترل | مرکزی | سیاسی

تعبیر خواب «کشور کردستان»