به گزارش خبرنگارحوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛قرآن سر تا سر اعجاز در زندگی مادی و معنوی هست. اگر ما آن را با معرفت تلاوت کنیم، حتماً اثرات آن را خواهیم دید. جهت آگاهی‌ و فهم بهتر و بيشتر آيات قرآن كريم هر شب تفسير آياتی از اين معجره الهی را جهت شما آماده می‌كنيم. در این گزارش تفسیر آیه۱۲۵سوره بقره را می‌خوانید:

وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى وَعَهِدْنَا إِلَى إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَنْ طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ

و بخاطر بياوريد) هنگامى را كه منزل كعبه را محل بازگشت و مركز امن و امان براى مردم قرار داديم (و براى تجديد همين خاطره ) از مقام ابراهيم نماز گاهى براى خود گزینش كنيد، و ما به ابراهيم و اسماعيل امر كرديم كه منزل مرا براى طواف كنندگان و مجاوران و ركوع كنندگان و سجده كنندگان پاك و پاكيزه كنيد. ﴿۱۲۵﴾

تفسیرآیه ۱۲۵ سوره بقره

عظمت منزل خدا

عبارات مهم : بازگشت – تفسیر قرآن
بعد از اشاره به مقام والاى ابراهيم در آيه گذشته ، به بيان عظمت منزل كعبه كه به دست ابراهيم ساخته و آماده شد پرداخته ، مى فرمايد:
به خاطر بياوريد هنگامى را كه منزل كعبه را )مثابة ) (محل بازگشت و توجه ) مردم قرار داديم و مركز امن و امان ) (و اذ جعلنا البيت مثابة للناس و امنا

(مثابة) در اصل از ماده (ثوب)به معنى باز گشت چيزى به حالت نخستين است ، و از آنجا كه منزل كعبه مركزى بوده است براى موحدان كه همه سال به سوى آن رو مى آوردند، نه تنها از نظر جسمانى كه از نظر روحانى نيز بازگشت به توحيد و فطرت نخستين مى كردند، از اين رو به عنوان مثابه معرفى شده است ، و از آنجا كه منزل انسان كه مركز بازگشت هميشگى او مى باشد محل آرامش و آسايش است ، در كلمه (مثابه )يكنوع آرامش و آسايش ‍ خاطر، نيز افتاده است.
و اين معنى با كلمه (امنا)كه پشت سر آن ذكر شده است تاءكيد مى شود، كلمه )للناس ( نشان مى دهد كه اين مركز امن و امان ، پناهگاهى است عمومى براى همه جهانيان و انسانها و توده هاى مردم .و اين در حقيقت اجابت يكى از درخواستهائى است كه ابراهيم از خداوند كرد كه بعدا به آن اشاره مى شود.
سپس اضافه مى كند (از مقام ابراهيم نماز گاهى براى خود گزینش كنيد) (واتخذوا من مقام ابراهيم مصلى ).در اينكه منظور از مقام ابراهيم چيست ؟ در ميان مفسران گفتگو است ، بعضى گفته اند: تمام (حج ) مقام ابراهيم است ، بعضى به معنى (عرفه ) و (مشعر الحرام ) و (جمرات سه گانه ) گرفته اند، و بعضى گفته اند (تمام حرم مكه )، مقام محسوب مى شود.

ولى ظاهر آيه همان گونه كه در روايات اسلامى وارد شده است و بسيارى از مفسران نيز گفته اند اشاره به همان مقام معروف ابراهيم است كه محلى است در نزديكى منزل كعبه ، و حجاج بعد از انجام طواف به نزديك آن مى روند و نماز طواف بجا مى آورند بنابراين منظور از مصلى نيز محل نماز است .
سپس اشاره به پيمانى كه از ابراهيم و فرزندش اسماعيل راجع به طهارت منزل كعبه گرفته است مى فرمايد و مى گويد: ما به ابراهيم و اسماعيل امر كرديم كه منزل مرا براى طواف كنندگان و مجاوران و ركوع كنندگان و سجده كنندگان (نمازگزاران ) پاكيزه داريد) (و عهدنا الى ابراهيم و اسماعيل ان طهرا بيتى للطائفين و العاكفين و الركع السجود).

منظور از طهارت و پاكيزگى در اينجا چيست ؟ بعضى گفته اند: طهارت از لوث وجود بتها.
بعضى گفته اند: از آلودگيهاى ظاهرى و مخصوصا از خون و محتويات شكم
حيواناتى كه قربانى مى كردند، زيرا بعضى از ناآگاهان چنين اعمالى را انجام مى دادند.
و بعضى گفته اند طهارت در اينجا به معنى خلوص نيت به هنگام بناى اين منزل توحيد است .ولى هيچ دليلى ندارد كه ما مفهوم طهارت را در اينجا محدود كنيم ، بلكه منظور پاك ساختن ظاهرى و معنوى اين منزل توحيد از هر گونه آلودگى است .و لذا در بعضى از روايات مى خوانيم كه اين آيه تعبير به پاكسازى از مشركان شده است و در بعضى ديگر به شستشوى بدن و پاكيزگى از آلودگيها.

خواندن معنا و تفسير آيات قرآن كريم، به فهم درست آن و عملی كردن دستورات الهی در زندگی‌مان كمک می‌كند.

نكته ها:

اثرات اجتماعى و تربيتى اين پناهگاه امن

طبق آيه فوق ، منزل خدا (خانه كعبه ) از طرف پروردگار به عنوان يك پناهگاه و كانون امن و امان اعلام شده است و مى دانيم در اسلام مقررات شديدى براى دوری از هر گونه نزاع و كشمكش و جنگ و خونريزى در اين سرزمين مقدس وضع شده است است ، بطورى كه نه تنها افراد انسان در هر قشر و گروه و در هرگونه شرائط بايد در آنجا در امنيت باشند بلكه حيوانات و پرندگان نيز در آنجا در امن و امان بسر مى برند و هيچكس حق ندارد مزاحم آنها شود.
در جهانى كه هميشه نزاع و كشمكش در آن وجود دارد، بودن چنين مركزى در آن مى تواند اثر عميق مخصوصى براى حل مشكلات مردم از خود نشان دهد، زيرا امن بودن اين منطقه باعث كه مردم با تمام اختلافاتى كه دارند در جوار آن در كنار هم بنشينند، و به مذاكره بپردازند، و به اين ترتيب يكى از مهمترين مشكلات كه معمولا براى فتح باب مذاكرات براى رفع خصومتها و نزاعها وجود دارد حل مى شود.
چون بسيار مى شود كه طرفين نزاع ، يا دولتهاى متخاصم دنیا مايلند رفع خصومت كنند و براى اين منظور به مذاكره بنشينند، ولی مكانى كه براى هر دو طرف مقدس و محترم و به عنوان مركز امن و امان شناخته شده است باشد پيدا نمى كنند ولى در اسلام اين پيش بينى شده است است و مكه به عنوان چنين مركزى اعلام گرديد.

هم اكنون تمام مسلمانان دنیا كه متاءسفانه گرفتار كشمكشها و اختلافات مرگبارى هستند مى توانند با استفاده از قداست و امنيت اين سرزمين باب مذاكرات را بگشايند و از معنويت اين مكان مقدس كه نورانيت و روحانيت خاصى در دلها ايجاد مى كند به رفع اختلافات خود بپردازند.

چرا منزل خدا

در آيه فوق از منزل كعبه به عنوان بيتى (خانه من ) تعبير شده است در حالى كه روشن است خداوند نه جسم است و نه نياز به منزل دارد، منظور از اين اضافه همان (اضافه تشريفى )است به اين معنى كه براى بيان شرافت و عظمت چيزى آن را به خدا نسبت مى دهند، ماه رمضان را(شهر الله ) و منزل كعبه را (بيت الله ) مى گويند.

تفسیرآیه ۱۲۵ سوره بقره

انتهای پیام/

واژه های کلیدی: بازگشت | تفسیر قرآن | تفسیر | سوره بقره | آیات الهی |