انزوای اصولگرایان؟ عملکرد احمدی نژاد باعث شد

عبارات مهم : انتخابات سال ۹۶ – انتخابات ۹۶

چطور شد که اصولگرایان در سومین انتخابات پشت سرهم، بازهم باختند؟ چطور شد که حتی اتحاد انتخاباتی هم نتوانست جناح راست را از ریل شکست خارج کند؟ اصلاح‏ طلبان با چه ساز و کاری از شرایط سخت بیرون آمدند و اکنون در انتخابات های متفاوت برنده شدن را تجربه می‏کنند؟ فضای حاکم بر انتخابات را چطور می‏توان تحلیل کرد؟ آیا می‏توانیم شبکه‏ های اجتماعی را پدیده موثر انتخاباتی بدانیم که دولتی ‏ها را در پاستور ماندگار کرد و شورای شهر را به طور تمام و کمال در سیطره اصلاح ‏طلبان قرار داد؟ این مباحثی است که در گفت وگوی عباس سلیمی‏ نمین صورت شناخته شده است اصولگرا با «آرمان» طرح شد. در ادامه این گفت وگو را می خوانید.

انزوای اصولگرایان؟ عملکرد احمدی‌نژاد باعث شد

بهانه این گفت‏ وگو پرداختن به مولفه‏ های سیاسی حاکم بر انتخابات ۹۶ است.در شروع خودتان اگر مورد خاصی هست، مطرح فرمایید.

انتخابات ها در كشورهای مختلف، هر كدام ويژگي هاي خاص خود را دارد. ما در هر انتخابات همزمان با رشد سياسي مردم شاهد رشد جريان هاي سياسي هم هستيم. رشد به اين معني كه آنها هم متوسل به شيوه هايي مي شوند كه بتوانند رأي‏آوري را براي خودشان راحت تر كنند. به طور مشخص در انتخابات سال۹۶، تلاش براي به صحنه آوردن قشر میانگین به بالاي جامعه عمدتا در فضاي مجازي شكل گرفت.

انتخابات سال ۹۶ | انتخابات ۹۶ | اصلاح طلبان | اصلاح طلب | انتخابات | اخبار سیاسی و اجتماعی

به همين تعبير انتخابات سال ۹۶ را مي‏توانيم انتخابات مجازي به ناميم تا انتخابات واقعي. به اين معنا كه بيشتر جهت گيري ها در فضاي مجازي رخ داد. البته در مراجع تصمیم‏گیری نظام، اين مساله انديشيده شده است بود كه این حالت شكل نگيرد و تلاش هاي فراواني در اين مسير صورت گرفت تا آنچه مردم در مناظرات با آن مواجه شوند يك امر واقعي باشد، ولی متاسفانه این مهم حاصل نشد. آن هم در شرایطی که با سرمايه‏ گذاري ای که از جانب نظام صورت گرفت تا انتخابات در يك فضاي واقعي و رشد دهنده باشد، ولی انگار اراده هايي انتخابات را بيشتر وارد فضاي مجازي كرد.

چه تفاوت‏هایی در این دو حالت است که نظام را به این واداشته بود تا از تاثیرگذاری اینترنت ممانعت به عمل آورد؟

این قطعی و غیرقابل انکار است که تفاوت فضاي مجازي با فضاي واقعي مسئوليت نپذيرفتن در قبال مباحث گوناگون هست. در واقع در فضاي واقعي همه شخصيت هايي كه به صحنه آمده اند، ناگزير به مستند سخن گفتن هستند، ناگزيرند به ارائه استدلال و ناگزيرند به اينكه در شأن رئيس جمهور ظاهر شوند. اينها لازمه يك فضاي واقعي است.

البته این موارد مهم در فضاي واقعي مناظره ها به طور ملموسی رعايت نشد.

انزوای اصولگرایان؟ عملکرد احمدی‌نژاد باعث شد

هرجا رعايت نشد، يك نقطه يا يك پوئن منفي به حساب آمد. چون در فضاي واقعي اگر كسي حرفي بزند و مستندي ارائه ندهد، اين برايش يك امتياز منفي در نظر گرفته مي شود. ولی در فضاي مجازي چنين چيزي نيست. در فضاي مجازي اصولا قاعده ‏مندي وجود ندارد و قائل به يك مطلب مشخص نيست كه چه كسي در حال پراكنده كردن اين حرف است و دقیقا به همین دلیل، اینترنت باعث می شود تا ما در يك فضاي موهوم و نامشخص حركت كنيم.

اتهام زني ها، ادعاها، همه اينها در يك فضاي مجازي شكل مي گيرد. من فكر مي كنم يكي از ويژگي هاي برجسته اين انتخابات، حركت در فضاي موهوم بود و همين فضاي موهوم بر واقعيت هاي جامعه غلبه يافت. واقعيت هاي جامعه اين بود كه دولت خوب عمل نكرده بود، دولت نتوانسته بود مشكلات اقتصادي جامعه را حل كند و بيكاري به طور جد مردم را زحمت مي داد. ولی مسائلی چون ايجاد وحشت از جنگ احتمالی، مثل تفكيك جنسيتي در جامعه مجازي بود که وقت طرح شدن پیدا کردند و موجی از وحشت و استرس را به وجود آوردند.

انتخابات سال ۹۶ | انتخابات ۹۶ | اصلاح طلبان | اصلاح طلب | انتخابات | اخبار سیاسی و اجتماعی

آقاي سليمي‏ نمین! شما به اشتغال و مشكل معيشت اشاره كرديد. همچنان كه براي قضاوت مرسوم است دولت مستقر با دولت پیشین قياس شود، قبول داريد كه چنین قیاسی در بحث معیشت و اشتغال و… ما را به این نتیجه می‏رساند که شرایط به هر حال بهتر شده است است؟

ما مي‏توانيم كارهاي آماري دقيقي انجام دهیم. ولی در انتهاي چهار سال عملكرد يك دولت براي دادن يا ندادن رأي به اين شخص لزومي وجود ندارد كه به دولت قبل از آن برگرديم. وقتي يك دولت امروز قرار است در سبد سنجش قرار بگيرد، كارنامه خودش بايد مورد بحث واقع شود.

دولت مستقر مي تواند ادعا كند كه در وقت تحويل گرفتن مسئولیت، در كشور چالش هايي وجود داشته است كه آن چالش ها موجب شده است تا نتوان در آرامش و امنیت کافی به اجرای برنامه ‏های تعیین شده است اقدام کرد.

انزوای اصولگرایان؟ عملکرد احمدی‌نژاد باعث شد

بله، اينها بخشي از استدلال هاي دولت مي تواند باشد، البته بايد كاملا آماري باشد و دولت قبلي هم بتواند از خودش دفاع كند و بگويد كه اين آمارها درست است يا درست نيست. ولی اين مي تواند بخشي از دفاعيات دولتی‏ ها باشد نه همه دفاعياتش. در واقع دولت مستقر بايد بگويد در چهار سال در فلان زمينه در كشاورزي چه كاری انجام داده هست. به عنوان نمونه بگويد در كشاورزي اين کارهای را انجام داده ام، كما اينكه وقتي مي گويد در كشاورزي توانستیم توليد گندم را افزايش بدهیم، در جاهاي ديگر هم بايد بگويد كه به چه دلیل نتوانستم کاری انجام بدهیم تا به عنوان نمونه زمين هاي فلان محل به کانون ايجاد گرد و غبار تبدیل نشود.

براي اينها بايد توضيح دهد و بايد براي كارهاي انجام شده است يا نشده خود توضيح دهد و نمي‏تواند آنها را به دولت قبل ربط بدهد. بعد در جاهايي كارنامه مثبت ارائه مي دهد كه توليد گندم افزايش پيدا كرده است و در جاهايي هم بايد از خودش دفاع كند كه به چه دلیل زمين هاي كويري افزايش پيدا كرده است و توجه نكرده و بعد از بحران متوجه اين مسائل شده است اند. بايد كارنامه اي ارائه شود. ولی وقتي وارد فضاي مجازي شود، اين مسائل به حاشيه مي رود و برخي ادعاهاي موهوم براي مردم مانند قضيه تفكيك جنسيتی ايجاد می شود. يا اينكه مردم را با حرف هايي مانند اينكه اگر ديگران به جاي ما بيايند، جنگ راه خواهد افتاد و همه امكانات شما را خواهند گرفت، اقناع کردند.

پس می‏توان گفت که اين فضاي مجازي و موهوم است كه معلوم نيست چه كسي با چه دلايل و استدلالي اين حرف ها را ارائه مي‏كند. لذا اين انتخابات از جمله تجربياتي است كه در آن مجاز بر واقعيت پيروز شد. براي مثال شما از ديگران پرسش بپرسيد كه رقيب آقاي روحاني آدم كشته هست، خب چه كسي را كشته؟ آقاي رئيسي يك حكم اعدام هم در طول عمر قضائي خود صادر نكرده اند، ولی ترديدي ايجادشده كه مردم هم بر اساس همین ترديد ايجاد شده، ترجيح مي دهند به همان فضاي سخت اقتصادي تن بدهند تا اینکه به استقبال نگراني هاي اجتماعي جديد بروند، حالا آيا اين واقعي است يا مجازي؟

خب طرح های ۵ ميليون شغل و يارانه ۲۵۰ هزار تومانی هم در فضاي مجازي بيشتر نمود داشتند.

اصلا این طور نیست. اينها در فضاي واقعي مطرح شده است و شما مي توانيد در بحث كارشناسي آن را اثبات یا انکار كنيد. چون مشخص است كه اينها را چه كسي گفته هست، استدلال هايش هم مشخص است و مي توانيد استدلال هاي بيشتري را هم از او مطالبه كنيد. اين مجازي نيست و به همین علت كارشناسان جامعه را يك جمع بندي مي رساند.

آقاي روحاني خودش هم همین وعده‏ها را داد. قبل از آن هم آقاي معاون اول آقاي روحاني گفتند ايجاد یک ميليون شغل در كشور اصلا ممكن نيست. بعد بر اساس پافشاري آقاي قاليباف گفتند ما طبق قانون خودمان را متعهد خواهيم كرد كه یک ميليون شغل ايجاد كنيم. اينها بحث هاي واقعي هست. چون شخص مجبور مي شود مسئوليت حرف خودش را بپذيرد. ولی وقتي مسائل به فضاي مجازي راه پيدا مي‏كنند، نگراني ايجاد مي شود، ولی كسي مسئوليت اين ايجاد نگراني را بر عهده نمي گيرد. هيچ استدلالي هم براي ارائه مورد نیاز ندارد، هيچ منطقي هم ندارد. فقط در فضاي مجازي با كمترين هزينه ايجاد تشويش مي‏كنند. بسياري از كساني كه به آقاي روحاني رأي داده اند، با علم به ضعف هاي آقاي روحاني به ايشان رأي داده اند، چون درفضاي مجازي نگراني هايي ايجاد شده است بود، بنابراين اين انتخابات از اين جهات به مطالعه جدي نیاز دارد.

مردم راجع به اصولگراها دچار ترديد شده است اند كه چه كسي اصولگراست. به عنوان نمونه ما باید آقاي احمد توكلي را اصولگرا بدانيم كه حتما فساد گريز است یا به عنوان نمونه فلان مدیر برجسته‏ای که در اوین دوران محکومیت را سپری می‏کند، يا طيف لاريجاني يا طيف قاليباف یا پایداری‏چی ‏ها را که اختلاف‏های عمیقی با هم دارند؛ کدام را باید اصولگرا بدانیم. اينها خيلي با هم تفاوت دارند. اين باعث گيج شدن مردم شده است است كه بالاخره چه كسي اصولگراست. آيا قبول داريد كه تكليف جريان اصولگرايي اصلا معلوم نيست؟

اين مساله راجع به اصلاح ‏طلب ها هم وجود دارد، كساني كه ادعاي اصلاح‏ طلب بودن مي‏كنند، اصلا اصلاح‏ طلب نيستند. ولی وقتي چنين ادعايي داشته باشند به راحتي نمي توان آنها را كنار گذاشت.

اما در انتخابات رأي آنها يكي هست.

البته باید این را هم در نظر گرفت که اصولگرايي و اصلاح‏طلبي طيف هستند. يعني چارچوب و قواعد مشخصي ندارند.

با این حال اصلاح‏طلب ها با وجود همه اختلاف نظرها كه طبيعي هم هست، رايشان يكي هست.

با این حال آنها هم با هم تفاوت می‏کنند. به عنوان نمونه آقايی كه از فلان شركت خارجي رشوه گرفته، خودش را اصلاح طلب مي داند و آقاي عارف كه حتما آدم موجهي است هم اصلاح طلب هست. ولی آقاي عارف نمي تواند دیگری را از اصلاح ‏طلبي بيرون كند، مگر جامعه به اين جمع بندي برسد چه کسی يك اصلاح ‏طلبي واقعي است و به او رأي بدهد و ديگري اصلاح‏ طلب واقعي نيست به او رأي ندهد.

شما قبل از انتخابات به من گفتید که روحانی شانس زیادی جهت ماندن در مسئولیت ندارد.

برخی کارها و مسائل موجب شد تا رئیس‏جمهوری دوره‏اش را تمدید شده است ببیند. هنگامی استاندار، فرماندار و بخشدار مجري انتخابات هم هستند و همان وقت که براي اولين بار مسابقه با رئيس جمهور مستقر جدي شد، دخالت هاي جدي در انتخابات كردند. البته کسی منكر سلامت انتخابات نيست، ولی تخلف‏ ها را نمی‏توان نادیده گرفت.

اصلاح‏ طلب ها هم به خيلي از استانداران نقد دارند و به اعتقاد آنها اتفاق هایی باعث شد که رأي روحاني به ۳۰ ميليون نرسد.

خير، تعرفه ها دست وزير كشور و وزير کشور تحت امر رئيس جمهور هست. حرف آنها چيز ديگري هست. آنها مي گويند به چه دلیل شوراي نگهبان نگذاشته است انتخابات دو روز شود. شوراي نگهبان هم مي گويد اگر بعد از ساعت ۱۲ انتخابات طول بكشد به دو روز مي رسد و اين خلاف قانون هست، غير از اين كسي در انتخابت دخالتي نداشته است و مجريان كاملا مربوط به دولت آقاي روحاني بوده اند.

البته بعضی استانداران از دولت آقاي احمدي نژاد هنوز مانده اند.

اصلا چنین چیزی نیست. به عنوان نمونه استاندار همدان با بي تربيتي با آقاي قاليباف برخورد کرد، اين نشان می‏دهد که بی‏طرف نبود. خيلي از استانداران دخالت كردند و به عنوان مبلغ سخنراني كردند. وزرا در برنامه هاي تبليغاتي در حضور آقاي روحاني ظاهر شدند كه اينها همه تخلف به حساب مي‏آيد.

اصولگرايان از اسفند ۸۱ تا اسفند ۹۰ دو دوره شورا، دو دولت و مجالس هفتم تا نهم را تصاحب کردند. چه چیزی باعث شد از سال ۹۲ همه چیز برعکس شود و این اصولگراها باشند که شکست در انتخابات را بپذیرند؟

به هر حال، اصولگرايان در مدتي كه در قدرت بودند، نقاط قوت و ضعف هايي داشتند. طبيعتا اين نقاط ضعف و قدرت از جانب جامعه مورد بررسي قرار مي گيرد. اصولگرايان مي بايست نسبت به عملكردشان در دوران قدرت يك بازخواني داشته باشند. گرچه خدمات قابل توجهي داشتند، ولی همين كه جرياني در قدرت باشد، آفاتي هم متوجه او خواهد شد. اين آفات گريبانگير اصلاح طلبان هم خواهد شد كه شاهد آثار اين آفات هستيم. جهت مثال دعواهايي كه بر سر قدرت در جاهاي متفاوت مانند شوراي شهر و تشكيل كابينه دارند، از جمله اين آفات مي باشد. اين آفات، آفات قدرت است كه اصولگرايان هم از اين آفات به دور نبودند. ما از اصولگرايان هم خدمات شايان توجهي ديده ايم و در عين حال هم آفاتي در بعضي از آنها مي بينيم.

قبل از اين عنوان شده است بود كه اصولگرايان به دليل اينكه نمي توانند يكپارچه بشوند، مسابقه را واگذار مي كنند. اين يكپارچگي در ۹۶ ديده شده، ولی باز هم شکست را مجبور شدند.

باید این را در نظر بگیرید که نتيجه براي اصولگرايان خيلي تفاوت كرده هست. آنها يك پايگاه اجتماعي قوي از خودشان ساخته اند، ولی به دليل اينكه اتهامات فضاي مجازي عليه آنها بسيار زياد بوده است و ارتباطات آنها در دوران قدرت با مردم كم شده است بود همين كاهش ارتباطات مردمي اصولگرايان موجب شد بسياري از اتهام‏زني ها در فضاي مجازي مردم را دچار ترديد كند، همين امر موجب شد اين پايگاه اجتماعي وسيع نتواند اقشار غير سياسي جامعه را به طرف خودش جذب كند. در حالي كه اگر به ارتباطات مردمي بيشتر توجه مي‏شد، آنها قادر بودند بخش قابل توجهي از اقشار غير سياسي جامعه را به طرف خود جذب كنند و در كنار خودشان قرار بدهند كه چنين نشد. شايد در آينده اصلاح ‏طلبان هنوز به قدرت نرسيده که در حال دعوا بر سر قدرت هستند، جامعه را از اين توهمات خارج كنند و مجددا اصولگرايان را با اين پايگاه اجتماعي قوي به قدرت برگردانند.

شما قبول داريد كه هر قدر آمار مشاركت انتخابات بالاتر مي رود به همان ميزان شانس پيروزي اصلاح طلبان بيشتر مي شود؟

خير، هم در بعضي از انتخابات عكس اين قضيه را شاهد بوديم و هم اينكه بنده چنين قاعده اي را نمي پذيرم. چون اين بستگي دارد كه چه كسي توانسته باشد فضاي عمومي جامعه را به دست بگيرد. اگر شما بتوانيد فضاي عمومي جامعه را به دست بگيريد، طبيعتا هرچه مشاركت بيشتر باشد شما توفيق بيشتري خواهيد داشت. آنها اين بار با طرح بعضی مسائل توانستند فضاي عمومي جامعه را از آن خود بسازند.

سال ۹۲ فضاي مجازي به گستردگي الان نبود، شما اين را قبول داريد؟

در آن سال آقاي احمدي نژاد به خاطر اينكه نظام را تحت فشار قرار دهد، عمدا اقتصاد را رها كرده بود كه نظام را تحت فشار خود و تابع خواسته هاي خودش بكند. اينها امتيازاتي بود كه آقاي روحاني در اختيار داشت. مرحوم آقاي هاشمي ادعا کرده بودند که آقاي روحاني ۳ درصد بيشتر رأي نداشته و آنها باعث رأي آوردن ايشان شده است اند. ولی باید گفت محمود احمدي نژاد در ماه های آخر دولتش فضا را به سمتی برد که هیچ یک از اصولگرایان نتوانند در قدرت باشند تا از این طریق، بقای اصولگرایان در قدرت مرتبط با او باشد.

بحث ليستي را چطور ارزيابي می كنيد؟

برخي کارهای عمدا جامعه را تحريك مي كند، براي مثال درانتخابات سال ۸۸ در پایتخت کشور عزیزمان ایران علی رغم كل كشور به دليل اينكه اكثريت به کاندیدای مورد نظرشان رأي داده بودند، اين شائبه برایشان پیش آمد که مدیر جمهور، کاندیدای مورد نظر آنهاست، اینها بايد كاملا براي آنها باز مي شد ولی متاسفانه باز نشد و حتی بعضا به گونه اي سخن گفته شد كه اين قشر بيشتر زخمي شدند. منافقين هم دخالت هايي داشتند و اهداف خود را دنبال مي كردند كه آنها بايد از هم تفكيك می ‏شدند. به هر حال جهت تهرانی‏ ها معلوم نشد كه فقط در پایتخت کشور عزیزمان ایران اكثريت داشته اند و در كل كشور اقليت بودند. متاسفم که اين مسائل هنوز براي آنها روشن نشده است.

این را باید در نظر داشت، اين خيلي هنر نيست كه ما رأي آدم های زخمي را به صورت ليستي از آن خودمان كنيم، بلكه بي هنري جناح برابر است كه نتوانسته جواني كه در پایتخت کشور عزیزمان ایران رأي آورده و احساس مي كند كه رأي اكثريت داشته را به جمع بندی معقول و منطقی برساند. طبيعي است كساني كه در پایتخت کشور عزیزمان ایران رأي داده اند تا مادامي كه بحث انتخابات ۸۸ براي آنها باز نشده است به صورت ليستي رأی خواهند داد. در آخر ذکر این توصیه را هم مورد نیاز می‏دانم که شاخصه اصلاح‏طلبان قدرت طلبی است و به همین دلیل، دیری نمی‏پاید که مردم به این نتیجه برسند که رأی به آنها با مصلحت در تناقض است.

اما نتیجه های انتخابات ۹۲، ۹۴ و ۹۶ چیزی دیگری را نشان می‏دهد.

همین که آنها بر سر بستن لیست امید، گزینش شهردار و چینش کابینه دوازدهم با هم چالش دارند، نشان می‏دهد که ماندگاری‏شان در قدرت مقطعی است.

البته در موردهایی که شما اشاره کردید، با وجود اختلاف نظرها، کارها روال عادی خود را طی کرده است.

باید منتطر ماند و دید در شورای شهر چقدر می‏توانند بر قرار و مدارهایشان متعهد بمانند.

اخبار سیاسی – آرزوی بزرگ

واژه های کلیدی: انتخابات سال ۹۶ | انتخابات ۹۶ | اصلاح طلبان | اصلاح طلب | انتخابات | اخبار سیاسی و اجتماعی