EViews یکی از نرم افزارهای تخصصی در زمینه به کارگیری روش های اقتصاد سنجی، به خاص روش های تازه آن می باشد. نسخه اولیه این نرم افزار به وسیله بانک جهانی در سال ۱۹۹۴ جهت انجام تحلیل های اقتصاد سنجی به بازار ارائه شد و تاکنون نگارش های گوناگونی از آن عرضه شده است هست. از دید بسیاری از محققین اقتصاد سنجی، به کارگیری ساده روش های VAR (نامحدود و ساختاری) و مدل های ARIMA از مزیت های این نرم افزار نسبت به سایر نرم افزار های مشابه هست. به هر حال روشن است که چنانچه محققین اقتصادی بخواهند بطور جدی در زمینه تحقیقات اقتصادی فعالیت نمایند، مهم است در کنار آموزش تکنیک های تازه اقتصاد سنجی با نرم افزارهای با توانایی بالا نظیر EViews نیز آشنا گردند.

با توجه به گسترده شدن روز به روز علم اقتصاد و مدل های اقتصادی و پیچیدگی روابط بین متغیرهای اقتصادی، دیگر به هیچ عنوان امکان تحلیل و تخمین سیستم ها و مدل های اقتصادی بدون کمک گرفتن از نرم افزارها میسر نمی باشد. نرم افزار EViews نخستین بار در سال ۱۹۹۴ به بازار عرضه شد و هدف از آن انجام عملیات اقتصادسنجی و تجزیه تحلیل آماری داده های اقتصادی بود. ریشه مهم و وجه تسمیه EViews در حقیقت دو کلمه Econometric Views است که ترکیب این دو کلمه اسم این نرم افزار را نتیجه می دهد.

عبارات مهم : برنامه نویسی – افزارهای
توانایی های کلیدی نرم افزار EViews:
– محاسبه سری های زمانی و ایجاد آن ها
– تخمین های خطی و غیرخطی سیستم معادلات راحت و سیستم معادلات همزمان
– رسم نمودارهای پراکنش دایره ای و میله ای و نقطه ای و دیگر نمودارهای کاربردی
– ایجاد بانک های اطلاعاتی
– تخمین مدل های اقتصادی به روش های MLE,Probit,Logit,3SLS,2SLS,TSLS,OLS,GLS که البته الگوریتم و برنامه ای که جهت روش MLE نوشته شده است است از کارایی کاملی برخوردار نیست و خطاهایی در تخمین مدل های غیر خطی دارد
– استفاده از ماتریس ها و توابع موجود در داخل نرم افزار
– تخمین مدل های اقتصادی با روش های VAR و VECM
– امکان تبادل اطلاعات با دیگر نرم افزارهای تحت ویندوز
– ایجاد بانک های اطلاعاتی
– آزمون های متفاوت جهت دقت تخمین ها و بررسی وجود خطا، همبستگی، شکست ساختاری و …
– امکان برنامه نویسی در محیط نرم افزار جهت تحلیل سیستم های کلان اقتصادی
– و …

آموزش مختصر برنامه:
در این نرم افزار اگر قصد تخمین یک مدل را داشته باشید ابتدا باید یک Workfile ایجاد کنید. اگر قصد ایجاد بانک اطلاعاتی داشتید می توانید یک Database یا پایگاه داده ایجاد و اگر قصد برنامه نویسی داشته باشید می توانید یک پنجره مخصوص برنامه نویسی در این نرم افزار ایجاد کنید. در این مقاله خیلی در مورد برنامه نویسی و ایجاد پایگاه داده توضیح داده نمی شود و زیاد در مورد توانایی تخمین مدل های اقتصادی و آماری توضیح داده می شود. در هنگام ایجاد Workfile شما باید نوع داده های خود را که به صورت مقطعی و یا سری زمانی است مشخص کنید و همچنین زحمت و دامنه مشاهدات خود را تعیین کنید. در نوع داده های سری زمانی گزینش هایی همچون داده های روزانه، هفتگی، ماهانه، فصلی، ۶ ماهه و هر سال وجود دارد همچنین شما می توانید از داده های ترکیبی ( Panel Data) نیز استفاده کنید.

با استفاده از دستورات نرم افزار و منوهای آن می توانید هر تعداد متغیر که در مدل مورد نظر جهت تخمین نیاز دارید ایجاد کنید. داده های داخل هر متغیر را هم می توانید به صورت دستی در داخل نرم افزار وارد کنید و هم اینکه می توانید از نرم افزارهای دیگر همچون Excel وارد نرم افزار Eviews کنید که بدین منظور باید از دستور Import استفاده کنید. اگر قصد انتقال داده ها از Eviews به Excel را داشته باشید نیز می توانید از دستور Export استفاده کنید.

بعد از تخمین مدل با استفاده از منوها و یا با استفاده از دستورات نرم افزار، این نرم افزار موارد متعددی را محاسبه می کند. علاوه بر اینکه ضرایب تخمین و رگرسیون را بدست می آورد، آزمون t را جهت بررسی معنی داری ضرایب نیز همزمان انجام می دهد و میانگین و واریانس متغیرهای مستقل و وابسته را نیز بدست می آورد. آزمون F را جهت معنی داری کل ضرایب و تخمین انجام داده و همچنین احتمال و ضریب اطمینان جهت بامعنی بودن ضرایب را محاسبه و در جدولی نتیجه های را نشان می دهد. بعلاوه پارامترهای دیگری همچون R-squared که نشان دهنده این است که درمدل تخمین خورده متغیر مستقل چه مقدار از متغیر وابسته را توضیح داده هست. پارامترهای دیگر نیز در جدول نشان داده می شود که جهت بعضی آزمون ها کاربرد دارند.

جدا از پارامترهایی که در یک جدول در هنگام تخمین مدل نشان داده می شود شما می توانید آزمون های دیگری نیز جهت بررسی دقیق تر مدل و همچنین پارامترهای دیگری از متغیرها را نیز محاسبه کنید. جهت مثال آزمون Wald نشان می دهد که آیا ضرایب تخمین خورده در مدل معنی دار هستند یا خیر و یا از طریق این آزمون می توان محدودیت ها و فروض مختلفی بین ضرایب مثلاٌ برابری ضریب با یک مقدار خاص یا صفر بودن یک ضریب، رابطه بین دو یا چند ضریب و اینکه آیا اصلاً بین دو متغیر رابطه ای برقرار است یا خیر را آزمون و آزمون کنیم. با آزمون Omitted Variable شما می توانید آزمون کنید که آیا متغیری که در مدل استفاده کرده اید تاثیری در برآورد داشته است و اگر آن را از مدل حذف کنیم آیا تأثیر زیادی در دقت برآورد مدل می گذارد یا خیر و آزمون متعدد دیگری که کاربر با توجه به مدلی که استفاده می کند و هدفی که دارد می تواند از آن استفاده کند.

شما می توانید در این نرم افزار فروضی را که در مدل ها متفاوت و روش های متفاوت وجود دارد را آزمون کنید و اگر در بعضی موارد این فروض نقض شدند با استفاده از نرم افزار به رفع این نقض فروض بپردازید و مدل تخمین زده خود را اصلاح کنید. جهت مثال می توانید با استفاده از نرم افزار به شناسایی مشکلاتی همچون خود همبستگی، هم خطی، ناهمسانی واریانس و خطای تصریح بپردازید و اگر این مسائل را در مدل تخمین زده پیدا کردید با استفاده از نرم افزار به اصلاح و رفع آن بپردازید.

با استفاده از این نرم افزار می توانید سیستم های پویا را نیز تحلیل کنید و سیستم معادلات همزمان را که در آن یک متغیر درون زا خود تابعی از یک یا چند متغیر برون زا و چند متغیر درون زای دیگر است و دیگر متغیرهای درون زا نیز به همین ترتیب، تخمین بزنید و به تحلیل آن بپردازید.

در این نرم افزار بسیاری از توابع و روش های تخمین اقتصادسنجی وجود دارد و نیازی نیست عملیات را مرحله به مرحله انجام دهید و نرم افزار به صورت اتوماتیک این مراحل را انجام می دهد. فراگیری این نرم افزار به تمامی دانشجویان رشته اقتصاد توصیه می شود چون تقریباً در تمامی آخر نامه ها این نرم افزار و اقتصادسنجی کاربرد داشته و تسلط بر این نرم افزار می تواند کمک شایانی به دانشجو نماید.