اعمال ماه ذی الحجه/تمام عمر روزه بودن

در روایتی دارد: «قال رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلّم: مَا مِنْ

أَیَّامٍ أَزْکَی عِنْدَ اللَّهِ تَعَالَی وَ لَا أَعْظَمَ أَجْراً مِنْ خَیْرٍ فِی عَشْرِ الْأَضْحَی؛ رسول خدا

فرمود: هیچ ایامی پاکیزه تر و بزرگتر از نظر اجر و پاداش در مورد اعمال، از دهه

اضحی نیست؛ دهه اضحی هم همین دهه اول ذی حجه است. قیل و لا الجهاد

فی سبیل الله؟ به حضرت عرض شد که حتی نسبت به جهاد در راه خدا هم این

ایّام با فضیلت‏تر است؟ قال: و لا الجهاد فی سبیل الله الا رجل خرج بنفسه و ماله

ثمّ لم یرجع من ذلک بشیء؛ حضرت فرمودند: ارزش اعمالی که انسان در این

دهه انجام می دهد از جهاد فی سبیل الله هم بیشتر است؛ مگر این‏که کسی

مال، جان و همه چیزش را در جهاد فی سبیل الله ببرد و هیچ چیز را هم

برنگرداند؛ یعنی نه مالش بماند و نه جانش… تنها چنین چیزی است که

بافضیلت‏تر از این ایّام است.» این روایت گویای ارزش این ایام است.

در روایت دیگری از پیغمبر اکرم نقل شده که حضرت فرمودند: «مَا مِنْ أَیَّامٍ الْعَمَلُ

الصَّالِحُ فِیهَا أَحَبُّ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ أَیَّامِ الْعَشْر؛ هیچ روزی نیست که خداوند

انجام کار خیر در آن را بیشتر از این ده روز، دوست بدارد.»

ماه «ذی‌الحجه‌» آخرین ماه « سال هجری قمری» است و ماهی است بسیار پربرکت. بزرگان دین هنگامی که این ماه وارد می‌شد، اهمیت ویژه‌ای به عبادت در آن می‌دادند. مخصوصا در دهه اول این ماه.

اين ماه از ماههاى بسيار شريف است كه چون فرا مى‏رسيد،نيكان صحابه پيامبر و تابعين،اهتمام شديدى در عبادت‏ اظهار مى‏داشتند،

دهه اول آن«ايّام معلومات است»كه در قرآن مجيد ذكر شده،و در نهايت فضيلت و بركت است، و از رسول خدا صلّى اللّه و عليه و آله روايت شده است كه در هيچ ايّامى كار نيك و عبادت نزد خدا،محبوب‏تر و پسنديده ‏تر از اين دهه نيست‏ و براى اين دهه اعمال خاصى است از اين قبيل:

اوّل:روزه گرفتن نه روز اول اين دهه كه ثواب روزه تمام عمر را داراست.

دوّم:خواندن دو ركعت نماز،بين مغرب و عشا در تمام شبهاى اين دهه كه در هر
ركعت پس از سوره«حمد»يك مرتبه سوره«توحيد»و آيه:
وَ وَاعَدْنَا مُوسَى ثَلاثِينَ لَيْلَةً وَ أَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً وَ قَالَ
مُوسَى لِأَخِيهِ هَارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَ أَصْلِحْ وَ لا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ.
با موسى سى شب وعده كرديم،و آن را با ده شب ديگر كامل نموديم،در نتيجه ميقات پروردگارش به چهل شب اتمام يافت و موسى‏ به برادرش هارون گفت:در ميان قوم من جانشينم باش،و اصلاح كن،و راه اهل فساد را پيروى مكن.
را بخواند تا با ثواب حاجيان شريك گردد.
سوم:از روز اول تا عصر روز عرفه به دنبال نماز صبح و پيش از مغرب اين دعا را
كه شيخ مفيد و سيّد از امام صادق عليه السّلام روايت كرده ‏اند بخواند:
اللَّهُمَّ هَذِهِ الْأَيَّامُ الَّتِي فَضَّلْتَهَا عَلَى الْأَيَّامِ وَ شَرَّفْتَهَا قَدْ بَلَّغْتَنِيهَا بِمَنِّكَ وَ رَحْمَتِكَ
فَأَنْزِلْ عَلَيْنَا مِنْ بَرَكَاتِكَ وَ أَوْسِعْ عَلَيْنَا فِيهَا مِنْ نَعْمَائِكَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ
عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَهْدِيَنَا فِيهَا لِسَبِيلِ الْهُدَى وَ الْعَفَافِ وَ الْغِنَى وَ الْعَمَلِ
فِيهَا بِمَا تُحِبُّ وَ تَرْضَى اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ يَا مَوْضِعَ كُلِّ شَكْوَى وَ يَا سَامِعَ كُلِّ
نَجْوَى وَ يَا شَاهِدَ كُلِّ مَلَإٍ وَ يَا عَالِمَ كُلِّ خَفِيَّةٍ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ
أَنْ تَكْشِفَ عَنَّا فِيهَا الْبَلاءَ وَ تَسْتَجِيبَ لَنَا فِيهَا الدُّعَاءَ وَ تُقَوِّيَنَا فِيهَا وَ تُعِينَنَا وَ تُوَفِّقَنَا
فِيهَا لِمَا تُحِبُّ رَبَّنَا وَ تَرْضَى وَ عَلَى مَا افْتَرَضْتَ عَلَيْنَا مِنْ طَاعَتِكَ وَ طَاعَةِ رَسُولِكَ وَ
أَهْلِ وِلايَتِكَ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ
مُحَمَّدٍ،
خدايا اين روزها روزهايى است،كه بر ساير روزها برترى و شرافت دادى و به لطف و رحمتت مرا به آنها رساندى، بركاتت را بر ما فرو فرست،و از نعمتهايت در اين روزها بر ما وسعت ده.خدايا از تو مى‏خواهم بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى،و ما را در اين روزها به راه هدايت و پاكدامنى و بى‏نيازى و عمل در آنها به آنچه مى‏پسندى و خشنود مى‏شود هدايت فرمايى،خدايا از تو درخواست مى‏كنم،اى جايگاه هر شكوايه،و اى شنواى هر رازونياز،و اى حاضر در هر جمع،و اى داناى هر نهان،كه بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى،و در اين روزها بلا را از ما برگردانى،و دعايمان را مستجاب گردانى،و نيرويمان دهى و يارى‏مان نمايى،و به آنچه اى پروردگار ما دوست دارى و خشنود مى‏شود موّفقمان بدارى،و بر امورى كه از طاعتت و طاعت رسولت و اهل ولايتت بر ما واجب نمودى توفيقمان دهى.خدايا از تو درخواست مى‏كنم اى مهربان‏ترين مهربانان،كه بر محمّد و خاندان محمّد درود فرستى،
وَ أَنْ تَهَبَ لَنَا فِيهَا الرِّضَا إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاءِ وَ لا تَحْرِمْنَا خَيْرَ مَا تُنْزِلُ فِيهَا مِنَ
السَّمَاءِ وَ طَهِّرْنَا مِنَ الذُّنُوبِ يَا عَلامَ الْغُيُوبِ وَ أَوْجِبْ لَنَا فِيهَا دَارَ الْخُلُودِ اللَّهُمَّ صَلِّ
عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ لا تَتْرُكْ لَنَا فِيهَا ذَنْبا إِلا غَفَرْتَهُ وَ لا هَمّا إِلا فَرَّجْتَهُ وَ لا
دَيْنا إِلا قَضَيْتَهُ وَ لا غَائِبا إِلا أَدَّيْتَهُ وَ لا حَاجَةً مِنْ حَوَائِجِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ إِلا سَهَّلْتَهَا وَ
يَسَّرْتَهَا إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ اللَّهُمَّ يَا عَالِمَ الْخَفِيَّاتِ يَا رَاحِمَ الْعَبَرَاتِ يَا مُجِيبَ
الدَّعَوَاتِ يَا رَبَّ الْأَرَضِينَ وَ السَّمَاوَاتِ يَا مَنْ لا تَتَشَابَهُ عَلَيْهِ الْأَصْوَاتُ صَلِّ عَلَى
مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْنَا فِيهَا مِنْ عُتَقَائِكَ وَ طُلَقَائِكَ مِنَ النَّارِ وَ الْفَائِزِينَ بِجَنَّتِكَ وَ
النَّاجِينَ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ أَجْمَعِينَ.
و خشنودى خود را در اين روزها به ما ارزانى كنى،كه به يقين‏ تو شنواى دعايى،و از خيرى كه در اين ايام از عالم بالا نازل مى‏كنى،ما را محروم مساز و از گناهان ما را پاك ساز، اى داناى نهانها،و در اين روزها خانه جاودان را بر ما واجب گردان.خدايا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست،و گناهى را براى ما باقى بگذار جز آنكه‏ ببخشى،و نه اندوهى جز آنكه برطرف كنى،و نه بدهى جز انكه بپردازى،و نه غايبى جز انكه به ما برسانى،و نه حاجتى از حاجات دنيا و آخرت جز آنكه هموار و آسان نمايى،به يقين تو بر هرچيز توانايى.خدايا اى داناى‏ نهان،اى رحم‏كننده به اشكهاى روان،اى اجابت‏كننده دعاها،اى پروردگار زمينها و آسمانها،اى‏ آن‏كه صداها بر او اشتباه نشود،بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست،و ما را در اين روزها از آزادشدگان و رهاگشتگان از اتش،و رسيدگان به بهشت،و از نجات‏يافتگان قرار ده به مهربانى‏ات اى مهربان‏ترين مهربانان،و درود خدا بر آقايمان محمّد و همه اهل بيتش.
چهارم:در هر روز از اين دهه بخواند پنج دعايى را كه حضرت جبرييل براى حضرت عيسى عليه السّلام از جانب‏ خدا هديه آورد،تا در اين ايام بخواند،و آن پنج دعا اين است:
(۱) أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَ
هُوَ عَلَى كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ
(۲) أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ أَحَدا صَمَدا لَمْ يَتَّخِذْ صَاحِبَةً وَ لا وَلَدا
(۳) أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ أَحَدا صَمَدا لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ وَ لَمْ
يَكُنْ لَهُ كُفُوا أَحَدٌ
(۴) أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ يُحْيِي وَ يُمِيتُ
وَ هُوَ حَيٌّ لا يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَ هُوَ عَلَى كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ
(۵) حَسْبِيَ اللَّهُ وَ كَفَى سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ دَعَا لَيْسَ وَرَاءَ اللَّهِ مُنْتَهَى أَشْهَدُ لِلَّهِ بِمَا
دَعَا وَ أَنَّهُ بَرِي‏ءٌ مِمَّنْ تَبَرَّأَ وَ أَنَّ لِلَّهِ الْآخِرَةَ وَ الْأُولَى.
(۱)گواهى مى‏دهم كه معبودى جز خدا نيست،يگانه و بى‏شريك است،فرمانروايى و سپاس براى اوست،خير تنها به دست اوست‏ و او بر هرچيز تواناست(۲)گواهى مى‏دهم معبودى جز خدا نيست،يگانه و بى‏شريك است،يكتا و بى‏نياز است‏ همسر و فرزندى نگرفته است.(۳)گواهى مى‏دهم معبودى جز خدا نيست،يگانه و بى‏شريك است،يكتا و بى‏نياز است‏ نه زاده و نه زاييده شده است،و برايش هيچ همتايى نيست.(۴)گواهى مى‏دهم معبودى جز خدا نيست،يگانه و بى‏شريك است، فرمانروايى و سپاس براى اوست،زنده مى‏كند و مى‏ميراند و اوست زنده‏اى كه نمى‏ ميرد،خير تنها به دست اوست،و او بر هرچيز تواناست.(۵)خدا مرا بس است و كفايت مى‏كند،خدا گوش فرا دهد براى آن‏كه او را بخواند،وراى خدا نهايتى نيست،گواهى مى‏دهم براى‏ خدا به آنچه دعوت كرد،و خدا بيزار است از هركه از او بيزاى جويد،و آخرت و دنيا از ان خداست.
حضرت عيسى(ع)براى صد مرتبه خواند هر كدام از اين دعاها،ثواب بسيارى بيان كرده است و اين امر بعيد به نظر نمى‏ رسد،چنان‏كه علامه مجلسى فرموده:اگر كسى هر روز هريك از اين دعاها را ده مرتبه بخواند به روايت عمل كرده،ولى اگر هر روز هريك را صد مرتبه بخواند بهتر است.
پنجم:در هر روز اين دهه اين تهليلات را كه از امير المؤمنين عليه السّلام با ثواب بسيار روايت شده بخواند.و اگر روزى‏ ده مرتبه بخواند بهتر است:
لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ عَدَدَ اللَّيَالِي وَ الدُّهُورِ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ عَدَدَ أَمْوَاجِ الْبُحُورِ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ وَ
رَحْمَتُهُ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ عَدَدَ الشَّوْكِ وَ الشَّجَرِ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ عَدَدَ
الشَّعْرِ وَ الْوَبَرِ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ عَدَدَ الْحَجَرِ وَ الْمَدَرِ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ عَدَدَ لَمْحِ الْعُيُونِ لا إِلَهَ
إِلا اللَّهُ فِي اللَّيْلِ إِذَا عَسْعَسَ وَ [فِي‏] الصُّبْحِ إِذَا تَنَفَّسَ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ عَدَدَ الرِّيَاحِ
فِي الْبَرَارِي وَ الصُّخُورِ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ مِنَ الْيَوْمِ إِلَى يَوْمِ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ.
معبودى جز خدا نيست به شمار شبها و روزگاران،معبودى جز خدا نيست به شمار امواج درياها،معبودى جز خدا نيست،و رحمت او از آنچه گرد مى‏آورند بهتر است،معبودى جز خدا نيست،به شمار خارها و درختان،معبودى جز خدا نيست به شمار موها و كركها،معبودى جز خدا نيست به شمار سنگها و كلوخها،معبودى جز خدا نيست به شمار بهم‏خوردن پلكها،معبودى جز خدا نيست در شب چون سياهى بنمايد و در صبح چون سپيدى سر برآورد،معبودى جز خدا نيست به شمار بادها در صحراها و كوهها،معبودى جز خدا نيست از امروز تا روز دميده شدن در صور.

منبع:عرفان -مفاتیح الجنان